Sint-Niklaaskerk Brussel
Bouwgeschiedenis Sint-Niklaaskerk
Foto Ruud van Capelleveen: Sint-Niklaaskerk
In het centrum van Brussel staat de Sint-Niklaaskerk. De bouw van deze kerk valt samen met de stichting van de stad Brussel. De kapel die op deze plaats stond werd gewijd aan Sint-Nikolaas, de bisschop van Myra in Turkije, de kindervriend die nog elk jaar in de maand december ons land bezoekt om cadeautjes uit te delen. Van de oude kapel is niets overgebleven. Wel resteren er in de rechtervleugel van het hoofdportaal uit de twaalfde eeuw van de Sint-Niklaaskerk nog enkele overblijfselen van de oude Romaanse kerk. Romaanse kenmerken zijn ook nog te zien in de vierhoekige delen van de twee eerste pilaren van de in de dertiende eeuw opgetrokken hoofdbeuk.Sint-Niklaaskerk
Foto Ruud van Capelleveen: Sint-Niklaaskerk
De Sint-Niklaaskerk werd, zoals de meeste oude kerken, in fasen gebouwd en kreeg een asymmetrisch uiterlijk. Architect Pieter van Roedingen moest bij de bouw van het middenschip aan de linkerzijde een duidelijk zichtbare knik maken met het koor, omdat hij rekening moest houden met de Schoenbeek, die langs het bouwterrein naar de Grasmarkt liep. Het koor werd in 1361 opgeleverd en de Sint-Niklaaskerk werd in 1486 uitgebreid met de linkerkapel. In 1622 werd de Sint-Niklaaskerk voor het eerst een echte parochiekerk.Interieur
Foto Ruud van Capelleveen: Sint-Niklaaskerk
De Sint-Niklaaskerk heeft geen toren meer. De toren stortte verschillende keren in. In 1367 bezweek de toren tijdens een orkaan. De toren werd herbouwd. Tijdens het Franse bombardement op Brussel in 1695 door maarschalk François de Neufville, de hertog van Villeroy, werd het bovenste deel van de toren geraakt. Er ontstond een heftige brand, waarbij de klokken smolten en in hun val onderliggende verdiepingen vernielden. De torenromp bleef echter overeind. De toren van de Sint-Niklaaskerk werd opgeknapt, maar de schade aan het bouwwerk bleek te zijn onderschat. Bij het ophangen van de dubbele beiaard in 1714 ontstonden scheuren in de kerktoren en stortte het gevaarte in. Bij deze instorting kwam een persoon om het leven. In het Broodhuis aan de Grote Markt is een maquette uit 1715 te zien voor een nieuwe kerktoren, maar dit ontwerp werd niet uitgevoerd. De Sint-Niklaaskerk bleef torenloos.Reliëf
Foto Ruud van Capelleveen: Reliëf boven het portaal van de Sint-Niklaaskerk
De Sint-Niklaaskerk werd in 1956 uitgebreid gerestaureerd door stadsarchitect Jean Rombaux. Hij legde enkele romaanse resten bloot en verplaatste de voorgevel een stuk naar voren. Deze gevel werd in stijl herbouwd met nieuwe witte kalksteen uit de Franse plaats Massangis. Boven het kerkportaal plaatste Rombaux een bas-reliëf van de kunstenaar Lacroix.Sint-Niklaaskerk
Foto Ruud van Capelleveen: Sint-Niklaaskerk
Bij de verbouwing van Jean Rombaux ontstond een stuk zijgevel aan de zijde van de Kleine Boterstraat, dat niet bewerkt werd. Dit werd fraai gecamoufleerd door de reconstructie van een zeventiende-eeuwse gevel van het huis 'De Gouden Huyve' uit de Stoofstraat. De daarin gevestigde winkel is daardoor minder ruim dan de gevel doet vermoeden, het is namelijk geen volledige woning. De Sint-Niklaas is overigens één van de laatste kerken die nog bijna geheel ingebouwd is door woningen. Deze huizen dateren echter bijna allemaal uit de twintigste eeuw.Kerkinterieur
Foto Ruud van Capelleveen: kerkinterieur
Koning Filips II
We keren terug naar de zestiende eeuw. Na het vertrek van koning Filips II naar Spanje escaleerde de godsdiensttwist in de Nederlanden. Uiteindelijk zou de hertog van Alva in opdracht van Filips II de rust in Brussel en omgeving herstellen. Zijn optreden leidde in de noordelijke gebieden van de Nederlanden tot een verheviging van de opstand en uiteindelijk tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ook de Sint-Niklaaskerk in Brussel werd beschadigd in deze godsdienstoorlog. Dit gebeurde In 1579.Priestermoord in Den Briel
Foto Ruud van Capelleveen: Interieur Sint-Niklaaskerk
De Sint-Niklaaskerk herinnert ons aan een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. In 1572 werden negentien katholieke religieuzen door de watergeuzen vermoord in Den Briel. In de Sint-Niklaaskerk in Brussel herinnert de schrijn van de martelaren van Gorcum aan deze treurige geschiedenis.Gorinchem
Foto Ruud van Capelleveen: Interieur Sint-Niklaaskerk
Tijdens de opstand namen de geuzen in juni 1572 de stad Gorinchem - ook wel geschreven als Gorcum of Gorkum - in. Zeventien priesters en twee lekenbroeders werden gevangengenomen. Willem van Oranje (1533-1584) stuurde een brief naar de leider van de geuzen in Den Briel, Willem Lumey (1542-1578). Willem van Oranje vroeg hem om de levens van de katholieken te sparen. De opperbevelhebber van de vloot van de geuzen bij Den Briel kende echter geen fatsoen of genade.Martelaren
Foto Ageeth van Amerongen: Schrijn Martelaren van Gorcum
Nadat zij gefolterd waren werden de negentien katholieke geestelijken op 9 juli 1572 opgehangen in een schuur op het terrein van het drie maanden eerder afgebrande klooster Ter Rugge bij Den Briel. De haat van de geuzen van Lumey tegen de papen was groot. Zij waren niet de enige slachtoffers van de geuzen. Andere priesters vonden eerder de dood op de brandstapel op de Grote Markt van Den Briel of overleefden de martelingen niet.Schrijn Martelaren van Gorcum
Foto Ruud van Capelleveen: 2011
De negentien martelaren van Gorcum werden op 14 november 1675 zalig verklaard door paus Clemens X (1590-1676). Op 29 juni 1867 volgde de heiligverklaring onder paus Pius IX (1792-1878). De bij Ter Rugge opgegraven botresten werden jarenlang als relikwieën bewaard in het franciscanenklooster in Brussel. In de negentiende eeuw werd dit klooster afgebroken om plaats te maken voor het Beursgebouw. De in het klooster bewaarde relikwieën van de martelaren werden toen naar de Sint-Niklaaskerk overgebracht. In 1868 kregen de relikwieën van de martelaren van Gorcum een eerbiedwaardige rustplaats. De uit het Duitse Kempen afkomstige goudsmid Franz Xaver Hellner (1844-1894) maakte hiervoor een prachtige schrijn van verguld koper. Door een rooster in de vloer bij deze schrijn worden heel wat muntjes geofferd.Martelaren van Gorinchem
In 1572 werden negentien katholieken uit Gorinchem door de watergeuzen in Den Briel vermoord. In de Sint-Niklaaskerk in Brussel herinnert de schrijn van de martelaren van Gorinchem aan deze treurige geschiedenis.Martelaren van Gorinchem
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland. De Sint-Niklaaskerk in Brussel komt ook voor in de interessante geschiedenisbundel Koning Eenoog.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: geschiedenis van België
BelgiëBrussel Toeristische Tips
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nederland
Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.Leven in de delta
Nederlandse Kastelen
Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.Nederlandse kastelen
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.