Antoni Tàpies (1923-2012)

Abstracte schilderijen vol symboliek

De Spaanse kunstenaar Antoni Tàpies maakte abstracte schilderijen vol symboliek. De kunstenaar meende dat de toeschouwer zelf zijn associaties moest maken. Ook het kruis, dat op veel van zijn kunstwerken te zien is, had volgens hem geen specifieke betekenis. Zijn werk werd in 1984 door Edy de Wilde gekozen voor de 'Grande Parade'. Op deze groepstentoonstelling waren ook enkele schilderijen met kruizen te zien, zoals 'Jambre et croix rouge' (1982) en 'Vernis avec formes noires' (1982). Antoni Tàpies liet ons zien dat in de moderne kunst het schilderij de afbeeldende functie had verloren. De natuur verscheen bij hem op een andere manier, verwoord door abstracte beelden; in een voorstelling die de één alles en de ander niets te vertellen had.

Waardering

Antoni Tàpies overleed op 6 februari 2012 op 88-jarige leeftijd. Het nieuws van zijn dood werd door zijn familie bekend gemaakt. De Spaanse krant El Mundo prees hem als "de laatste grote kunstenaar van de twintigste eeuw." Op het moment van zijn overlijden toonde het Museum voor Hedendaagse Kunst in Siegen de overzichtstentoonstelling 'Bild, Körper, Pahos' met vijftig schilderijen op groot formaat. De Duitse stad Siegen eerde de kunstenaar ook al in 1972, toen hij werd onderscheiden met de Rubensprijs. Tàpies werd op 13 december 1923 geboren in Barcelona. Hij studeerde drie jaar rechten aan de Universiteit van Barcelona, maar richtte zich vanaf 1946 geheel op het schilderen.

Symbolentaal

De kunst van Antoni Tàpies wordt vaak in verband gebracht met andere beroemde Catalaanse kunstenaars als Pablo Picasso en vooral Joan Miró. Net als Pablo Picasso ging ook Tàpies - vijftig jaar later - naar Parijs. In de Franse hoofdstad ontstonden eerst werken met surrealistische invloeden. In deze stijl was hij in 1943 in Barcelona begonnen. Later ontwikkelde hij in navolging van Jean Dubuffet, Paul Klee en Joan Miró een abstract-expressionistische schilderswijze, aanvankelijk in de arte povera-stijl en later in een abstracte symbolentaal, waarin sommigen invloeden van oosterse kalligrafieën vermoeden. Antoni Tàpies gebruikte behalve dikke lagen verf ook materialen als gips, hout en ijzerdraad.

Grondstoffen

"Zoals de natuur met haar grondstoffen en haar geheime tekens in aarde en gesteente, op rotswanden en muren geschiedenis vertelt, zo moet ook de schilder zijn materie zelf tot spreken brengen en daarmee op de muur van zijn schilderij de sporen van zijn leven optekenen," schreef Werner Haftmann in 1965 over de kunst van Antoni Tàpies. "Daarbij kan hij de natuur navolgen en uit haar runenschrift lessen over het spraakvermogen van de bezielde materie trekken."

Herinneringen

In 1981 haalde Antoni Tàpies herinneringen op in de uitgave 'Mémoires'. Over zijn kunst zei hij in deze uitgave: "Wij westerse kunstenaars, 'knokken' ongetwijfeld teveel met het werk. Wat mij betreft beken ik in ieder geval mijn verblinding die mij soms verplicht een titanenstrijd aan te gaan om tot een uiterst eenvoudig resultaat te komen. Ik beweer niet, ik herhaal het, dat deze pogingen nutteloos zijn. In mijn geval en in mijn situatie vormen ze misschien wel een wezenlijk element in mijn werk."

Het wonder van de schilderkunst

Het wonder van de schilderkunst gebeurt wanneer de stompe en trage materie met een onvergelijkbare uitdrukkingskracht begint te spreken, zei Antoni Tàpies. "Misschien is het noodzakelijk dat mijn zwoegen op het schilderij zichtbaar is. Wellicht is het een manier om blijk te geven van dit koortsachtig zoeken dat te wijten is aan onze verblinding, in dit land en in deze tijd, eveneens een manier om blijk te geven van ons verlangen naar licht en naar vrijheid."

Eerbetoon

De stad Parijs was belangrijk voor zijn vorming, maar de kunstenaar werkte het grootste deel van zijn loopbaan in Barcelona. Antoni Tàpies was bijzonder productief. Kenners schatten dat hij meer dan 8.000 kunstwerken heeft gemaakt. In 1984 eerde de stad de kunstenaar met een eigen museum: de Fundació Antoni Tàpies. In 1990 ontving hij de Prins van Asturië-prijs voor de Kunsten. Antoni Tàpies werd in 2010 in de adelstand verheven wegens zijn grote bijdrage aan de Spaanse kunst. Sindsdien mocht de abstracte kunstenaar zich Markies de Tàpies noemen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.