Vladimir Tatlin (1885-1953)

Russische kunstenaar

De Russische kunstenaar Vladimir Tatlin ging net als Kasimir Malevitsj op zoek naar nieuwe kunstuitingen. In 1913 exposeerde hij voor het eerst zijn contrareliëfs, die niets meer voorstelden en alleen daar waren voor de schoonheid. Tatlin stelde zich dienend op voor zijn idealen. In zijn laatste jaren werkte hij als decorschilder en ontwerper.

Penza-academie

Vladimir Tatlin werd op 28 december 1885 geboren in Charkov (Oekraïne). Hij was de zoon van een spoorwegingenieur en een dichteres. Op zijn dertiende monsterde Tatlin aan als scheepsjongen. Later werkte hij in verschillende werkplaatsen als iconen- en decorschilder. In 1909 voltooide Tatlin zijn studie aan de Penza-academie. Hij vervolgde zijn studie aan de school voor schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur in Moskou. De scheepvaart was het voornaamste onderwerp in zijn eerste schilderijen.

Parijs

In 1911 ontwierp Vladimir Tatlin het decor voor het toneelstuk Tsaar Maximiliaan, dat niet in grote zalen werd uitgevoerd, maar wel bekend raakte in kunstkringen. Twee jaar later maakte Vladimir Tatlin een reis naar Berlijn, Noord-Afrika en Parijs. In de Franse hoofdstad maakte hij kennis met het werk van Picasso en leerde het werk van de fauvisten en de kubisten goed kennen. Hij bezocht Pablo Picasso in diens atelier in Parijs en werd overdonderd door de werken van de Spaanse kunstenaar van karton, hout en ijzer.

Constructivisme

Terug in Moskou ontwikkelde Vladimir Tatlin een eigen abstracte stijl, die later het constructivisme werd genoemd. Hij maakte in deze periode kunstwerken van glas, hout en metaal die niets meer uitbeelden. Tatlin noemde dit het tonen van 'werkelijke materialen in een werkelijke ruimte'. Tatlin richtte een eigen atelier in en kreeg al snel verschillende studenten. Na de Russische Revolutie in 1917 werd Tatlin aangesteld als hoofd van de kunstopleiding in Moskou. In dat jaar exposeerde hij in Café Pittoresque, de belangrijkste ontmoetingsplaats van kunstenaars en acteurs in de Russische hoofdstad, en maakte hij plannen voor de nooit uitgevoerde 'Toren van de Derde Internationale'.

Toren van de Derde Internationale

Het monument 'Toren van de Derde Internationale' moest tweemaal zo hoog worden als het Empire State Building in New York. In december 1920 presenteerde Tatlin een bijna zeven meter hoog schaalmodel van zijn spiraalconstructie. Glas en staal zouden de belangrijkste bouwmaterialen zijn voor deze abstracte toren, maar het ontwerp van Tatlin werd niet uitgevoerd omdat de Sovjetleiding de abstracte kunst inmiddels had afgezworen. De arbeiders in de fabrieken en boeren op het land zouden meer hebben aan figuratieve kunst. Nergens anders dan in de communistische wereld zou kunst later zo effectief zijn ingezet als propagandamiddel met Lenin en Stalin en stoere arbeiders als helden. Door deze opstelling van de Russische staat emigreerden veel kunstenaars, componisten, architecten en schrijvers naar Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten van Amerika. Tatlin bleef in Rusland en moest zich aanpassen, zoals zou blijken.

Waardering

Vanaf 1922 was Tatlin hoogleraar aan de GINChuk in Sint-Petersburg en directeur van de afdeling materiaalkunst. Na de sluiting van de GINChuk werd hij hoofd van de afdeling theater en film in Kiev. In 1927 ontwierp de kunstenaar een op een vliegmachine gelijkend kunstwerk, dat hij Letatlin noemde. Het op een insect geïnspireerde kunstwerk vloog nooit, maar zou Tatlin nog jaren bezighouden. Vladimir Tatlin werd in 1931 onderscheiden met de titel 'Kunstenaar van de Sovjetunie'. Een jaar later kreeg hij zijn enige solotentoonstelling. Na 1933 kreeg Tatlin veel kritiek te verwerken. Hij werd beschuldigd een zeer schadelijke formalisme uit te dragen. Hij trok zich daarna terug uit organisaties en richtte zich weer geheel op zijn schilderkunst.

Overlijden

Vanaf 1934 werkte Vladimir Tatlin tot zijn dood in 1953 als toneel- en decorschilder. Tatlin vond dat hij de maatschappij moet dienen. Hij schoof zijn aspiraties ter zijde en stelde zijn kennis en kunde ter beschikking van de communistische heilstaat Hij werkte onder meer mee aan de ceremoniële decoraties ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van de Oktoberrevolutie in 1937 in Moskou. Vladimir Tatlin overleed op 31 mei 1953 in Moskou. Hij kreeg zijn laatste rustplaats op de Novodevitsji-begraafplaats in de Russische hoofdstad.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.