Blitzkrieg in de Eerste Wereldoorlog

Snelle aanval op Frankrijk

Net als later in de Tweede Wereldoorlog rekende het Duitse leger in 1914 op de verrassing van het Schlieffenplan om in het westen een snelle overwinning te halen. Het Schlieffenplan faalde grotendeels. De legers groeven zich in België en Frankrijk in voor een loopgravenoorlog. De Blitzkrieg stond onder aanvoering van de Duitse generaal Helmuth Johannes Ludwig von Moltke (1848-1916). Helmuth von Moltke stamde uit een oud Mecklenburgs geslacht, dat veel militairen voortbracht. Friedrich (1852-1927), de broer van Helmuth von Moltke, was minister in Pruisen. Zijn oom, de veldmaarschalk Helmuth Karl Bernhard von Moltke (1800-1891), was een van de grootste strategen van de tweede helft van de negentiende eeuw.

Helmuth von Moltke

Helmuth von Moltke voerde, zoals gezegd, het plan van zijn voorganger Alfred von Schlieffen (1833-1913) uit. Het Schlieffenplan werd door Helmuth von Moltke op een aantal punten gewijzigd. Het Schlieffenplan voorzag in een Franse overgave na zes weken. De werkelijkheid bleek weerbarstiger. Nauwelijks een maand na het begin van de Eerste Wereldoorlog kreeg Helmuth von Moltke een zenuwinzinking en werd hij van zijn functie ontheven. Het werd de generaal kwalijk genomen dat hij van het oorspronkelijke plan van Alfred von Schlieffen was afgeweken. Dit en de onduidelijke bevelvoering zou de oorzaak zijn van het mislukken van de Blitzkrieg in Frankrijk. Von Moltke werd na zijn ontslag als bevelvoerder plaatsvervangend chef van de staf in de Duitse hoofdstad. Helmuth von Moltke overleed in juni 1916 in Berlijn.

Schlieffenplan

Een snelle uitschakeling van Frankrijk werd door de Duitse bevelhebbers als voorwaarde gezien voor een gunstig oorlogsverloop. In Duitsland hield men er sinds de jaren negentig van de negentiende eeuw rekening mee, dat Rusland Duitsland de oorlog zou verklaren als het Frankrijk binnenviel. Frankrijk en Rusland sloten hiervoor in 1892 een verbond. Op het Duitse hoofdkwartier had men berekend dat de Russen zes weken nodig zouden hebben voor een mobilisatie. Na een snelle overwinning in Frankrijk kon men zich dan op Rusland richten en werd voorkomen dat Duitsland een oorlog op twee fronten zou moeten voeren. Het opperbevel in Berlijn dacht dat het Duitse leger niet sterk genoeg was om Frankrijk en Rusland tegelijkertijd te verslaan.
In het Schlieffenplan maakte het Duitse leger een omweg door Nederland en België, waardoor Frankrijk in het noorden over een breed front werd aangevallen. De versterkte forten bij Luik en Verdun werden beschouwd als belangrijke hindernissen.

Blitzkrieg wordt loopgravenoorlog

In 1914 trok het Duitse leger niet door Nederland. Dit was de belangrijkste wijziging van Helmuth von Moltke in het Schlieffenplan. Bij het mislukken van de Duitse Blitzkrieg in 1914 speelde de gebrekkige communicatie een belangrijke rol. Het bleek zeer moeilijk om in contact te blijven met een beweeglijk leger. Radio, telefoon en telegraaf waren nog niet geavanceerd genoeg om het contact tussen de aanvalsdivisies en de bevelhebber achter het front in stand te houden. Ook bleek het wegen- en spoorwegnet in België en Noord-Frankrijk te klein voor de grote Duitse troepenmacht.
De Duitse bevelhebbers hielden ook geen rekening met een snelle Britse oorlogsdeelname. Op grond van een Engelse garantie aan België, werd Engeland direct bij de oorlog betrokken. Na de eerste Slag bij Ieper, de Slag aan de Marne en de eerste Slag bij Verdun verzandde de Blitzkrieg in een loopgravenoorlog.
Na de Slag bij de Marne werd Helmuth von Moltke vervangen door generaal Erich von Falkenhayn, die het Duitse leger tot de mislukte doorbraak in de Slag bij Verdun in 1916 zou leiden.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u uw vakantie in Duitsland wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van dit interessante land.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Duitsland

Duitsland
Geschiedenis Duitsland

In 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Duitsland


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.