Zuiderzeeplan
Cornelis Lely

Foto Ruud van Capelleveen: Afsluitdijk bij Kornwerderzand
De bouw van de Afsluitdijk tussen Noord-Holland en Friesland was een onderdeel uit het Zuiderzeeplan van Cornelis Lely. We moeten ver in de tijd teruggaan om een eerste plan voor de beveiliging van de Zuiderzee, het huidige IJsselmeer, te vinden. Zo bedacht Hendrik Stevin rond 1667 een Zuiderzeeplan. Hij wilde de zee-engtes tussen Noord-Holland, de Waddeneilanden en de provincie Groningen met dijken afsluiten en de waterplas vervolgens wegmalen. Hierdoor zou Nederland een veiligheidsprobleem oplossen en er veel landbouwgrond bij krijgen. Het plan van Stevin was zijn tijd ver vooruit en technisch nog niet mogelijk. In de tweede helft van de negentiende eeuw laaide de discussie over de inpoldering van de Zuiderzee weer op.Zuiderzeevereniging
In 1886 werd de Zuiderzeevereniging opgericht. Deze vereniging stelde de waterbouwkundige Cornelis Lely aan als adviseur. De jonge ingenieur was toen al een inventieve en daadkrachtige man. Lely kwam drie jaar later met een plan voor de afsluiting van de Zuiderzee. Het zat initiatiefnemers van de Zuiderzeevereniging mee. Hun man, Cornelis Lely, werd in 1891 benoemd tot minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid in het kabinet-Van Tienhoven. Aan het begin van de twintigste eeuw zou hij in nog twee kabinetten minister van Waterstaat worden. Het is dus niet verwonderlijk dat de Zuiderzeewerken, de aanleg van de Afsluitdijk en inpolderingen, grotendeels zijn uitgevoerd naar zijn Zuiderzeeplan.IJsselmeer
Cornelis Lely benaderde het probleem anders dan Hendrik Stevin. Het grootste verschil was de ligging van de Afsluitdijk, die door Cornelis Lely ten zuiden van de huidige Waddenzee werd ingetekend, tussen de provincies Noord-Holland en Friesland. De Waddenzee bleef een open zee. Eb en vloed zouden hier het ritme van de natuur blijven bepalen. Ook het gebied ten zuiden van de Afsluitdijk, het tegenwoordige IJsselmeer zou niet geheel ingepolderd worden. Het IJsselmeer werd een zoetwatermeer, waaruit in perioden van droogte water kon worden gepompt naar de omringende gebieden.Visserij
Ook de vissers in de vele vissersplaatsen aan de Zuiderzee waren beter af met het Zuiderzeeplan van Cornelis Lely. Als het plan Stevin zou zijn uitgevoerd, zou het visserslatijn in plaatsen als Enkhuizen, Harderwijk, Urk, Volendam en Lemmer snel zijn verstomd. Voor de vissers veranderde er na de uitvoering van het Zuiderzeeplan van Lely wel veel, want het IJsselmeer werd een zoet binnenmeer. Via de sluizen in de Afsluitdijk, de Lorentzsluis bij Kornwerderzand en de Stevinsluis bij Den Oever, bleven de Waddenzee en de Noordzee echter bereikbaar.Zuiderzeevloed
De Zuiderzeevloed van 1916, waarbij op tientallen plaatsen de dijken rond de Zuiderzee braken, bracht de besluitvorming in een stroomversnelling. Het Zuiderzeeplan van Cornelis Lely kreeg hernieuwde aandacht. In 1918 werd het wetsontwerp voor de inpoldering van de Zuiderzee door de Tweede Kamer aangenomen. In 1920 werd gestart met de uitvoering van het omvangrijke project.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: geschiedenis Friesland
FrieslandSteenzetter Afsluitdijk
Standbeeld Cornelis Lely op de Afsluitdijk
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nederland

Leven in de delta
Nederlandse Kastelen

Nederlandse kastelen
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.