Apeldoorns Kanaal
Kanalen koning

Foto Ruud van Capelleveen: Apeldoorns Kanaal bij Dieren
Het Apeldoorns Kanaal tussen de IJssel bij Hattem en Dieren werd in twee fases aangelegd. Bijna veertig jaar na de opening van het eerste stuk was het kanaal met een verlenging tussen Apeldoorn en Dieren eindelijk helemaal klaar, maar al snel werd duidelijk dat de verwachtingen bijgesteld dienden te worden: de trein had de binnenvaart al grotendeels verdrongen.Geschiedenis
In het begin van de negentiende eeuw waren de transportmogelijkheden op de dun bevolkte Veluwe gering. Er waren geen waterwegen en ook het wegennet stelde weinig voor. Veelal was de weg niet meer dan een karrenspoor. Hierdoor was het gebied in economisch opzicht achtergesteld. Fabrieken hadden immers aan- en afvoerwegen nodig om hun grondstoffen en eindproducten te kunnen vervoeren. In heel Europa was men daarom, in navolging van Engeland, begonnen met de aanleg van kanalen. Koning Willem I, ook wel 'Kanalen Koning' genoemd, werkte doelgericht aan de aanleg en verbetering van de waterwegen in Nederland.Kanaal tussen Hattem en Apeldoorn
Dankzij de inspanningen van Willem I begon men in 1825 met de graafwerkzaamheden voor een kanaal tussen Hattem en Apeldoorn. "Van zonsopgang tot zonsondergang werkten tweehonderd man aan een kanaal van 32 kilometer met vijf sluizen en twintig bruggen. Allemaal met de schop," schreef Jan Vedder. "Er werd hard gewerkt en na vier jaar, op 13 april 1829, kon het Apeldoorns Kanaal feestelijk worden geopend." Men zei dat het Apeldoorns Kanaal een succes was, maar er voeren per dag slechts twee boten door het kanaal. In Apeldoorn werd een kleine haven aangelegd. Toch werd het kanaal zeer hoog geprezen door de ondernemers op de Veluwe. De 'drukte' op het kanaal wees niet op een economische impuls. Jan Vedder in 'Geschiedenis van Gelderland: de canon van het Gelders verleden' (2010): "Uit de soms overdreven lofuitingen valt op te maken dat het kanaal ook een belangrijke symboolfunctie vervulde."Apeldoorn-Dieren
De aanleg van het tweede deel van het Apeldoorns Kanaal ging erg moeizaam. Rijksoverheid en lokale bestuurders discussieerden eindeloos over de noodzaak, het watertekort en de financiering. Uiteindelijk slaagde Rijkswaterstaat er in om het tweede deel, het traject tussen Apeldoorn en Dieren, in 1868 open te stellen. Bij Dieren kwam een schutsluis om het hoogteverschil met de IJssel te overbruggen. Het succes was van korte duur. De sluizen en bruggen vergden veel onderhoud en er was nauwelijks verkeer in het Apeldoorns Kanaal. De kosten konden niet terugverdiend worden met burg- en sluisgelden. Het Apeldoorns Kanaal werd in 1972 gesloten voor de beroepsvaart.Stichting Apeldoorns Kanaal
De Stichting Apeldoorns Kanaal wil dat het kanaal wordt opengesteld voor pleziervaart. "Het kanaal en zijn omgeving zijn zowel landschappelijk als cultuurhistorisch bijzonder aantrekkelijk," zegt de stichting. "Nu toerisme en recreatie tot een economische factor van betekenis zijn uitgegroeid, wordt duidelijk dat het Apeldoorns Kanaal en zijn omgeving zeer grote mogelijkheden in zich dragen." Dankzij een Europese subsidie kon in 2001 een haalbaarheidsstudie worden verricht. De kosten voor het weer bevaarbaar maken van het kanaal werden toen geschat op 80 miljoen euro. In 2009 bekeek Grondmij de ontwikkelingskosten. Grondmij raamde een investering van 120 miljoen en stelde de jaarlijkse beheers- en onderhoudskosten vast op ongeveer 425.000 euro. Door deze hoge kosten is het daarom niet erg waarschijnlijk dat er ooit nog tussen Dieren en Hattem met grote schepen gevaren zal worden.Veluwekroon
De situatie werd in 2016 opnieuw bekeken door de stuurgroep Veluwekroon. Onder leiding van Josan Meijers (PvdA) bekeek de commissie verschillende opties. In januari 2017 verwees zij een uit 2012 stammend plan voor het bevaarbaar maken van het kanaal tussen Apeldoorn en Hattem naar de prullenbak. Vooral de aanpassingen aan de Hezenbergersluis, een schutsluis met puntdeuren en een ophaalbrug, bij Hattem bleek onverantwoord veel geld te kosten. Josan Meijers zei bij Omroep Gelderland teleurgesteld te zijn in het resultaat. De provincie had 3,1 miljoen euro gereserveerd om het Apeldoorns Kanaal weer bevaarbaar te maken. Meijers wilde wel verder gaan met het project 'Beleef het Apeldoorns Kanaal', dat moet zorgen voor meer levendigheid rond het kanaal.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis en de monumenten in de prachtige dorpen en steden van Gelderland. Lees de interessante uitgave Gelderland: Geschiedenis en bezienswaardigheden om meer te weten te komen over de mooiste provincie van Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: geschiedenis Gelderland
GelderlandLeestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Gelderland

Bezienswaardigheden in Gelderland
Geschiedenis Nederland

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.