Geschiedenis

Zoek in Geschiedenis

Geschiedenis Overzicht

Biografie
Vrouwen
Episoden
19e Eeuw
20e Eeuw
Gouden Eeuw
Middeleeuwen
Nederlands-Indië
Romeinen
Strijd tegen water
Tachtigjarige Oorlog
VOC

Selectie geschiedenis

Eerste bewoners van Nederland
Afsluitdijk
Arnhem, Geschiedenis
Deltaplan

Akte van Navigatie

Na de Tachtigjarige Oorlog ontstond een handelsoorlog tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Engeland. De Engelse handel leed zeer door de goedkopere Hollandse aanvoer. Het Engelse parlement nam daarom in oktober 1651 de eerste Scheepvaartwet aan. Deze wet is beter bekend als Akte van Navigatie. Nederlandse schepen werden niet meer toegelaten in Engeland.
Akte van Navigatie

Tabula Peutingeriana

De Peutingerkaart of Tabula Peutingeriana is een zeer merkwaardige kaart in vele opzichten. Het is een kopie van een oude Romeinse wegenkaart, die er vreemd uitziet. Het is een kaart van de wereld voor zover die wereld in de eerste eeuwen van onze jaartelling aan de Romeinen bekend was. De oorspronkelijke kaart heeft een hoogte van 34 cm en een lengte van 6,75 meter.
Tabula Peutingeriana

Traktaat van Venlo

Het Traktaat van Venlo op 7 september 1543 betekende het einde van het hertogdom Gelre. Hertog Willem V van Kleef en Gulik moest zijn aanspraken op Gelre definitief opgeven. Het traktaat of het verdrag van Venlo maakte een einde aan de Gelderse Oorlogen die in 1502 waren begonnen tussen de Habsburgers en Karel van Gelre.
Traktaat van Venlo

Bataafse Revolutie

De periode tussen 1794 en 1799 noemen we de Bataafse Revolutie. In deze jaren werd een nieuw staatsbestel gevormd naar het voorbeeld van de Franse Revolutie, maar zonder het vele bloedvergieten dat in Frankrijk had plaatsgevonden. Daarom wordt deze omwenteling ook wel een fluwelen revolutie genoemd.
Bataafse Revolutie
Bataafse Revolutie

Orangisten en patriotten

Net als in de ons omringende landen groeide ook in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de achttiende eeuw een grote weerstand tegen de adel en stadhouder Willem V. Hierin stonden de voorstanders voor een voorname rol van de leden van het Huis van Oranje, de orangisten, tegenover zij die dat niet wilden, de patriotten.
Orangisten en patriotten

Tiendaagse Veldtocht

Koning Willem I trachtte in 1831 met een veldtocht de Belgische Opstand te onderdrukken. De veldtocht verliep voorspoedig. De opstandelingen waren niet opgewassen tegen het Nederlandse leger, maar zij kregen hulp van Frankrijk. Hierdoor verkreeg België zijn soevereiniteit.
Tiendaagse Veldtocht

Bloedbad van Naarden

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd een groot deel van de bevolking van Naarden door de Spanjaarden vermoord. Dit gebeurde op 1 december 1572, nadat de stad zich aan de Spaanse bevelhebber Julian Romero had overgegeven.
Bloedbad van Naarden

Alexander Farnese

De hertog van Parma en Piacenza, Alexander Farnese, diende tijdens de Tachtigjarige Oorlog als veldheer en landvoogd in de Nederlanden. Hij volgde in 1578 Juan van Oostenrijk op en boekte in de jaren 1578 tot 1588 grote militaire en diplomatieke successen. Hij herstelde de tucht onder de Spaanse troepen.
Alexander Farnese

Scherpe Resolutie

Tijdens het conflict tussen de remonstranten en de contraremonstranten, waarin prins Maurits en de raadpensionaris tijdens het Twaalfjarig Bestand tegenover elkaar kwamen te staan, namen de Staten van Holland op initiatief van Johan van Oldenbarnevelt op 4 augustus 1617 een de zogenaamde Scherpe Resolutie aan.
Scherpe Resolutie

Tocht naar Chatham

In juni 1667, tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog, ondernam de Nederlandse vloot onder leiding van Michiel de Ruyter een gedurfde aanval op de Britse vloot en scheepswerven aan de Theems en de Medway, waar de belangrijkste Britse marinebasis was gevestigd. De Nederlanders brachten de Engelsen een vernietigende nederlaag toe tijdens de Tocht naar Chatham.
Tocht naar Chatham

Raad van Beroerten

De Raad van Beroerten was een door de hertog van Alva ingestelde bijzondere rechtbank. Deze rechtbank moest iedereen vonnissen die had deelgenomen aan de opstand die uitmondde in de Beeldenstorm. Vanwege het grote aantal doodvonnissen werd de Raad van Beroerten ook wel de Bloedraad genoemd.
Raad van Beroerten

Slag bij Ter Heijde

In augustus 1653 vond voor de kust van Zuid-Holland een zeeslag plaats tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Engelse vloot. Deze zeeslag tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog, waarbij Maarten Tromp in de borst werd geraakt door een musketkogel van een sluipschutter, kreeg de naam Slag bij Ter Heijde.
Slag bij Ter Heijde

Vrede van Breda

Op 31 juli 1667 sloten Engeland, Frankrijk, Denemarken en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in Breda een vredesverdrag waarmee de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog eindigde.
Vrede van Breda

Cornelis de Houtman

Onder leiding van de ontdekkingsreiziger Cornelis de Houtman bezocht een Nederlandse expeditie voor het eerst Oost-Indië. Hij bezocht daar de eilanden Bali, Java, Madura en Sumatra. Cornelis de Houtman (1565-1599) werd geboren in Gouda. Hij leerde de beginselen van de zeevaartkunde van Robbert Robbertsz le Canu, de Maritiem deskundige die bekend staat als de Schoolmeester van de Grote Zeevaart.
Cornelis de Houtman

Slag bij Lowestoft

Tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog leed de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een zware nederlaag op zee. Dit gebeurde in een zeeslag voor de Engelse kust bij het plaatsje Lowestoft. Hierbij verloren admiraal Jacob van Wassenaer Obdam, viceadmiraal Egbert Bartolomeusz Kortenaer en admiraal Auke Stellingwerf het leven.
Slag bij Lowestoft

Maria van Bourgondië en het Groot Privilege

In februari 1477 stelde Maria van Bourgondië een akte op met een reeks gunsten aan de Staten-Generaal van de Nederlanden. Hiermee kwam ze tegemoet aan een groot deel van de klachten en wensen van de Staten, die ontevreden waren met het centrale bestuur van de Bourgondische ambtenaren in Mechelen.
Maria van Bourgondië en het Groot Privilege

Willem Bontekoe en de scheepsjongens

Op de kaderand in de haven van Hoorn herinneren de scheepsjongens van de Bontekoe aan Willem IJsbrantszoon Bontekoe. Deze schipper en koopman voer in De Gouden Eeuw voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) naar Indië. Het was een reis vol gevaar en bijzondere ontmoetingen.
Willem Bontekoe en de scheepsjongens

Kanunniken en kathedralen

Bij de bouw van sommige kathedralen speelde de bisschop een bepalende rol, maar meestal waren het de kanunniken die zorgden voor de financiering en de begeleiding van de jarenlange bouw van de kerk. Jean Gimpel besteedde in 'De bouw van een kathedraal' een heel hoofdstuk aan de taak en privileges van de kanunnik en het kapittel, dat in de middeleeuwen een hoofdrol speelde bij de bouw van een kathedraal.
Kanunniken en kathedralen

Berezina 1812

Bij de Berezina construeerde Jean-Baptiste Eblé onder moeilijke omstandigheden met vierhonderd pontonniers een brug over het ijskoude rivierwater. Zijn eenheid bestond vooral uit Nederlanders.
Hollandse infanterie bij Berezina in 1812

Hertog van Alva in de Lage Landen

De hertog van Alva kwam in augustus 1567 in Brussel aan. Alva centraliseerde het bestuur en begon direct met het straffen van opstandelingen. Alleen het katholieke geloof mocht beleden worden. In sommige bisdommen stelde hij nieuwe bisschoppen aan die harder zouden optreden tegen ketters. Hij nodigde de edelen in de opstandige provincies uit voor een gesprek.
Hertog van Alva in de Lage Landen

Margaretha van Oostenrijk

Maximiliaan van Oostenrijk droeg zijn taak in 1507 over aan zijn dochter Margaretha, die net haar hertog Filibert II van Savoye had verloren. De voornaamste tegenstander van Margaretha in de Nederlanden was Karel van Gelre.
Margaretha van Oostenrijk

Excessen in Nederlands-Indië

Nederlandse soldaten pleegden grove mensenschendingen tijdens de politionele acties in Nederlands-Indië. Zo werd in augustus 1947 de kampong Pakisadji in brand gestoken en werden in november tijdens een treintransport 46 Indonesische gevangenen omgebracht.
Excessen in Nederlands-Indië

Congres van Wenen

Na de val van Napoleon Bonaparte in 1814 organiseerden de overwinnaars in Wenen een congres voor de herordening van Europa. Het doel van deze bijeenkomst was de staatkundige herordening en de institutionele reconstructie van Europa. Tijdens het Congres van Wenen kreeg Nederland de huidige landen België en Luxemburg toegewezen.
Congres van Wenen

Jan van Riebeeck sticht Kaapkolonie

De Verenigde Oost-Indische Compagnie besloot in de zeventiende eeuw een steunpunt in Afrika te vestigen. Na een mislukte veroveringspoging van het Portugese Mozambique vestigde de VOC een nederzetting op Kaap de Goede Hoop. Jan van Riebeeck zou de kaapkolonie opzetten en leiden.
Jan van Riebeeck sticht Kaapkolonie

Staatsdroogmakerijen

De staat en de lagere overheden kregen een grote inbreng bij de inpolderingen. In 1681 besloten de Staten van Holland geen vergunningsverzoek meer in behandeling te nemen zonder de hoogheemraadschappen te betrekken in de besluitvorming.
Staatsdroogmakerijen

Hollandse polders

Aan het einde van de middeleeuwen verschoof het economische en politieke zwaartepunt van Holland naar het Noorden. Niet Dordrecht maar Amsterdam was nu de grootste stad. Door deze toename nam ook de behoefte aan landbouwgrond in de omgeving van Amsterdam toe en daardoor kreeg men belangstelling voor landaanwinning.
Hollandse polders

Onthoofding Egmond en Horne in 1568

Op 5 juni 1568 werden Egmond en Horne op de Grote Markt in Brussel onthoofd. De openbare onthoofding van deze twee edelmannen zette veel kwaad bloed in de opstandige noordelijke provincies.
Onthoofding Egmond en Horne in 1568

Smeekschrift en begin Tachtigjarige Oorlog

In 1565 kwamen enkele edelen, waaronder de prins van Oranje, Hendrik van Brederode, Egmont en de broers Jan en Filips van Marnix in een kasteel in Vianen bij elkaar om de ontstane situatie te bespreken. De edelen stelden een Smeekschrift op, waarin verzachting van de inquisitie gevraagd werd.
Smeekschrift en begin Tachtigjarige Oorlog

Slag bij Quatre Bras

De hertogin van Richmond organiseerde aan de vooravond van de Slag bij Waterloo in 1815 een bal in Brussel, waar op drie generaals na, alle hoge officieren in Wellingtons leger present waren. Terwijl de Engelsen het feest van de hertogin bezochten, waakten de Nederlandse troepen bij Quatre Bras.
Slag bij Quatre Bras

Lodewijk Napoleon

Lodewijk Napoleon zwaaide slechts enkele jaren met zijn scepter over Nederland. In zijn tijd en ook achteraf in bepaalde kringen kreeg Lodewijk nooit de erkenning die hij verdiende. In een korte tijd bracht hij veel veranderingen tot stand.
De invloed van Lodewijk Napoleon

Buskruitramp Leiden

Door onbekende oorzaak explodeerde een lading buskruit in Leiden. Het was een enorme ontploffing. De knal was tot ver in de omtrek te horen. Koning Lodewijk Napoleon verwierf veel sympathie met zijn belangstelling en acties bij deze ramp.
Buskruitramp Leiden

Slavenhandel van de WIC

De West-Indische Compagnie (1621-1791) was de tegenhanger van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Terwijl de VOC zich richtte op de handel met Azië kreeg de WIC het alleenrecht voor de handel tussen Afrika en Amerika. Net als bij de VOC werden aandelen uitgegeven en werkten de belangrijkste handelscentra in Nederland, van Zeeland tot Friesland, samen in de West-Indische Compagnie.
Slavenhandel van de WIC

Vereniging Nederland en België

Tot 1795, toen het revolutionaire bestuur in Parijs de Zuidelijke Nederlanden bezette en deze provincies aan Frankrijk toevoegde, werd het gebied dat wij nu als België kennen bestuurd door de Habsburgers uit Oostenrijk. In juni 1814 werd besloten dit gebied toe te voegen aan Nederland. Hierdoor zou aan de noordgrens van Frankrijk een sterke staat ontstaan, die de aspiraties van Frankrijk om de grens in noordelijke richting op te schuiven zou temperen.
Vereniging Nederland en België

Reformatie en Beeldenstorm

De Reformatie is de Hervorming in de zestiende eeuw die leidde tot de scheuring van de rooms-katholieke kerk. In deze tijd ontstonden verschillen protestantse geloofsovertuigingen en werd ook de Rooms-katholieke kerk hervormd. Dit laatste noemen we de Contrareformatie.
Reformatie en Beeldenstorm

Nederlandse rituelen

Eens zal een krant verschijnen die je niet meer kunt lezen en waarin het nieuws van de dag staat, waarvan je geen getuige meer was. Het is geen aanlokkelijk beeld en de enige zekerheid die het leven biedt stoppen we daarom graag weg. Dit 'wegstoppen' gebeurt zelfs tijdens en direct na het sterfproces. Hoe geef je vorm aan het afscheid van een stervende?
Nederlandse rituelen

Grondwet 1848

In 1848 werden in een groot aantal Europese landen vorsten aan de kant geschoven. Koning Willem II ontving een brief van zijn dochter Sophie, die in Weimar getuige was van woedende volksmassa's en onlusten. Willem II besloot tot snel ingrijpen. Hij verzocht Johan Rudolf Thorbecke een nieuwe grondwet te schrijven, waarin de macht van de koning aan banden werd gelegd. Voortaan waren de ministers verantwoordelijk voor het doen en laten van de leden van het Huis van Oranje. De Staten Generaal ging het centrum van de macht vormen.
Grondwet 1848

Franse revolutie

Rond 1789 begon in Frankrijk het besef te groeien, dat het toch eigenlijk vreemd was, dat de koning zo'n grote macht had en het gewone volk niets te vertellen had.
Franse revolutie

Nova Zembla

De overwintering van Willem Barentsz met zijn bemanning in het Behouden Huis op Nova Zembla behoort tot de beroemdste verhalen uit de Nederlandse geschiedenis. De zeelieden waren in 1596 met een zeilschip uit Amsterdam vertrokken voor hun zoektocht naar de noordelijke doorvaart naar Azië.
Nova Zembla

Lees verder over geschiedenis

Martelaren van Gorinchem
Jan van Speijk
Zeeslag bij Camperduin
Jacoba en het Beleg van Dordrecht
Solebay, de strijd op zee in het Rampjaar
Willem III schenkt Bronbeek
Verenigde Oost-Indische Compagnie
Generaal Van Heutsz in Bronbeek
Nederlands-Indië: einde van een kolonie
Cultuurstelsel in Nederlands-Indië
Toiletpapier
Franse aanval in 1672
Triple Alliantie
Pacificatie van Gent 1576
Aanhouding Wilhelmina bij Goejanverwellesluis
Napoleon in Rusland
De eerste expeditie van de VOC
Watergeuzen veroveren Den Briel
Turfschip van Breda
Slag bij Heiligerlee in 1568
Limes, de Romeinse grens
Beurskrach en jaren dertig
Jaren dertig: Economische crisis
Jaren dertig: Plan van Arbeid

PS

Lees Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden om meer te weten te komen over deze oude Nederlandse stad. Ook mensen die Nijmegen goed kennen zullen verrast worden met deze interessante uitgave over de Keizerstad aan de Waal.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.