Orangisten en patriotten

Opstand tegen de adel en stadhouder

Net als in de ons omringende landen groeide ook in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de achttiende eeuw een grote weerstand tegen de adel en stadhouder Willem V van Oranje-Nassau. Hierin stonden de voorstanders voor een voorname rol van de leden van het Huis van Oranje, de orangisten, tegenover zij die dat niet wilden, de patriotten.

Bestuur

De patriotten wilden meer invloed van het volk op benoemingen en besluiten. Vooral de manier waarop de baantjes in de stadsbesturen werden verdeeld zorgden voor veel verontwaardiging. De stadhouder en zijn vrienden controleerden bijna alle benoemingen. Boze burgers kwamen hiertegen in opstand. Zij organiseerden zich in plaatselijke exercitiegenootschappen. Het was duidelijk dat de patriotten zich klaarmaakten voor een gewapende strijd. Met deze gardes zou men ook de strijd aan kunnen gaan met het leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Burgeroorlog

Het conflict escaleerde toen deze gezelschappen in 1786 werden verboden. Er ontstond een kleine burgeroorlog waarin stadhouder Willem V van Oranje-Nassau zich kon handhaven dankzij steun van zijn zwager, Frederik Willem II. Een Pruisisch leger kwam naar Nederland om de macht van Willem V te herstellen. De Oranjerestauratie bracht tijdelijk rust. Het stadhouderlijke stelsel van Willem V kon nog zeven jaar worden voortgezet.

Franse bezetting

Door de repressie van Willem V sloegen veel patriotten op de vlucht. Zij vestigden zich in Frankrijk, waar in 1789 met de bestorming van de Bastille de Franse Revolutie ontbrandde. De Fransen kwamen onder leiding van generaal Jean-Charles Pichegru de Republiek naar Nederland. Het Franse leger trok in 1795 over de Lek. Zij werden daarbij geholpen door het Bataafse Legioen van uitgeweken patriotten onder aanvuring van Herman Willem Daendels. Stadhouder Willem V van Oranje-Nassau scheepte zich in januari 1795 in Scheveningen in. Hij ging in ballingschap in Londen, waarna de Bataafse Republiek werd uitgeroepen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.