Kasteel Arcen

Middeleeuwen

Het kan zijn dat de voorganger van het huidige kasteel Arcen, dat ook Huis De Kamp of het Nijenhuis wordt genoemd, veel groter is geweest dan het huidige. Er zijn kastelenkenners die menen dat de ruïne van de schanstoren, die dicht bij de Maas staat, een restant is van het middeleeuwse slot. Dat zou dan het Aldt Huys Arcen zijn geweest, dat uit de middeleeuwen stamt.

Geschiedenis

Ook het stadje Arcen is vroeger ommuurd geweest. Het heeft enkele stadspoorten gekend. Dit soort combinaties kwam in het verleden meer voor. Het huidige kasteel is dus niet de directe voorganger van het middeleeuwse slot, waarop de heren van Buren hebben gewoond. Dit oude slot was in het begin van de zeventiende eeuw al verdwenen.

Familiewapen

Hoe het zij, van de directe voorganger van het huidige slot is niet zo veel over. Er zijn alleen wat fundamentresten gevonden. De eerste bewoners van de voorganger van het huidige kasteel Arcen waren in de zestiende eeuw leden van de familie Schenk van Nydeggen. Het wapen van deze familie is te bewonderen op de binnenzijde van de toegangspoort. In 1503 ging het goed over aan Reinier van Gelre, die een bastaardbroer was van de hertog van Gelre, Karel van Egmond. Tot het einde van de achttiende eeuw bleef het kasteel in handen van deze familie.
Kasteel Arcen werd tijdens de belegering van Venlo in 1646 vrijwel geheel verwoest. De bewoners waren toen Marcelis van Gelder en zijn vrouw Maria van Lützenrode. Op de buitenzijde van de huidige toegangspoort is hun alliantiewapen aangebracht: Van Gelder-van Lützenrode. Zij woonden in dit poortgebouw tijdens de herbouw van verschillende bijgebouwen van het nieuwe kasteel.

Nieuw kasteel Arcen

Het huidige gebouw, dat dus niet helemaal op de plaats van het oude slot staat, is nog niet erg oud. Het dateert uit het begin van de achttiende eeuw. Het nieuwe, barokke kasteel Arcen bestaat uit een fors, wat plomp gebouw dat uit de gracht oprijst. Het is een rechthoekig bakstenen gebouw. Aan de rechterzijde steekt een zijvleugel wat naar voren; ook dit is een rechthoekig bakstenen gebouw. De tweede vleugel is intussen verdwenen. In de eerste helft van de negentiende eeuw werd bij een grote brand zeer grote schade aangericht in een groot aantal kamers van het kasteel. Rond 1855 werd dit gedeelte herbouwd, waarbij besloten werd het uitstekende deel van de vleugel weg te laten, vandaar dat er nu nog slechts één vleugel voor de voorgevel uitsteekt. De oorspronkelijke symmetrie is dus helaas doorbroken.

Voorplein

Op het voorplein staan twee L-vormige bedrijfsgebouwen, waarvan er één de toegangspoort bevat. Niet alleen het hoofdgebouw is omgracht, ook het gehele kasteelcomplex met de voorgebouwen ligt in een gracht.

De voorgevel

De voorgevel van het kasteel heeft een classicistische middenpartij, waar een dubbele trap naar de hoofdverdieping voert. In het timpaan boven de gevel is een fraai wapen aangebracht. Het is het alliantiewapen van Van Gelder-von der Recke zu Steinfurth, een van de families die het herbouwde kasteel hebben bewoond. Dit wapen wordt geflankeerd door een paar leeuwen.
Onder de dubbele trap bevindt zich een deurpartij, die toegang geeft tot een benedenverdieping, die voor een deel onder het maaiveld ligt.

Bewoners

Enkele vroegere families, die het huidige kasteel bewoonden zijn, na de Van Gelders, de families van Wijmar von Kirchberg en van Dalwick zu Lichtenfels. In de negentiende eeuw werd de graaf Wolff-Metternich eigenaar van het kasteel. Hij huwde in 1911 met gravin Marchant et d'Ansembourg.
In het begin van de twintigste eeuw kwam een Zwitserse familie, de familie Deusser het kasteel bewonen. De kasteelheer, Friedrich August Deusser, die leefde van 1870 tot 1942, was een beeldend kunstenaar en fietste half Limburg door. Tijdens zijn tochten vond hij de onderwerpen voor zijn schilderijen en tekeningen. Deusser schilderde, behalve landschappen en dieren, vooral ook de gewone mens in het Limburgse landschap. Na 1931 woonde de familie Deusser niet meer op het kasteel, maar bracht er van tijd tot tijd nog wel een bezoek. Tijdens het verblijf van de familie op het kasteel had de kunstenaar het koetshuis ingericht als zijn atelier. Een herinnering aan deze periode is het grote raam dat de kunstschilder in het atelier heeft laten aanbrengen om voldoende licht te verkrijgen voor zijn werk.

Kasteeltuin

Het kasteel is, net als de tuinen in het zomerseizoen, van omstreeks half april tot half oktober geopend voor het publiek. Het kasteel wordt ook geheel of gedeeltelijk verhuurd voor het organiseren van feesten of partijen. Als dat het geval is tijdens de openingstijden van de tuinen, kan het zijn dat een gedeelte van het kasteel niet toegankelijk is voor het publiek, dat komt om de tuinen te bezichtigen.

Koetshuis

Het koetshuis, dat vroeger door de kasteelheren werd gebruikt voor de berging van paarden, koetsen en wagens, was, als gemeld, in het begin van de twintigste eeuw atelier. Het koetshuis is nu ingericht voor horecadoeleinden.
Op het grote terrein dat achter het kasteel ligt, zijn de befaamde kasteeltuinen van Arcen aangelegd. Hier kunt u urenlang ronddwalen in het rosarium, de water- en beeldentuin, het lommerrijk, de vallei, de Casa Verde of de golftuin. De tuinen vertonen zich in ieder jaargetijde natuurlijk anders. In de lente kunt u de tuinen tot leven zien komen, maar in de zomer wordt u overspoeld door de vele verschillende kleuren, die bloemen, planten en struiken u brengen. In de tuinen bevindt zich het Bergpaviljoen, waar verschillende warme en koude dranken en versnaperingen verkregen kunnen worden.

Ligging en openstelling

Het kasteel Arcen en de kasteeltuinen zijn onderdeel van een groot landgoed dat zich vanaf de Maas over de provinciale weg heen uitstrekt tot de Duitse grens. Er zijn veel naald- en loofbossen, maar ook bloemrijke graslanden. Hier bevinden zich ook in het Geldersch Vlies een aantal fraaie vennen, waar de natuur er heel bijzonder is en er is een watermolen op het landgoed. Vrijwel het hele landgoed is opengesteld voor het publiek.
De tuinen trekken jaarlijks vele duizenden bezoekers. Kasteel Arcen ligt in het Maasdorpje Arcen, dicht langs de oude provinciale weg van Nijmegen naar Venlo (de N271), circa 10 km ten noorden van Venlo. Ook met openbaar vervoer zijn de kasteeltuinen goed bereikbaar.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Arcen is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 4

Dit vierde deeltje in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks bevat een aantal interessante kasteelbeschrijvingen. In dit deel staan een groot aantal kastelen uit Limburg, zoals Amstenrade, Borgharen, Eijsden, Neercanne en Valkenburg en andere pareltjes uit andere delen van het land, zoals Gelderland, Noord-Holland en Groningen.
In Kastelen in Nederland 4 van Ben Hendriks staan dertig interessante kastelen.
Kastelen in Nederland 4

Literatuur

J.G.M. Stoel, De geschiedenis van Arcen, het Kasteel en de Heerlijkheid, Venlo, 1979.

J.G.M. Stoel, De kastelen van Arcen, in: Castellologica II 1991-2, pag. 205v (een uitgave van de Nederlandse Kastelen Stichting).

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Kasteel Arcen Dossier

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.