Kasteel Bijsterveld in Oirschot

Kasteel in Noord-Brabant

Aan de Montfortlaan in Oirschot, in de buurtschap Notel, staat het complex Bijsterveld, dat is voortgekomen uit het oorspronkelijke kasteel Oud-Beijsterveld. Het werd ook Groot Beijsterveld genoemd en later simpelweg Bijsterveld.

Sweerts de Landas

De familie Sweerts de Landas was in de achttiende eeuw eigenaar geworden van de heerlijkheid Oirschot, waar, in het plaatsje Spoordonk, het kasteeltje Ten Bergh lag. Daarmee werd ze ook eigenaar van wat er restte van een oud kasteel Bijsterveld dat ooit in Notel bij Oirschot was gesticht. Op de tekening van L. van Valkenburg kunnen we zien hoe dit kasteeltje er vermoedelijk heeft uitgezien.

Heer van Oirschot

Het eerste bekende lid van de familie Sweerts kwam oorspronkelijk uit Vlaanderen, maar was tijdens de Tachtigjarige Oorlog in de omgeving van Helmond terecht gekomen. Een nazaat Maerten Christiaan (1629-1704) voegde ook de naam van zijn moeder aan zijn eigen naam toe en noemde zich als eerste in de rij van familieleden Sweerts de Landas. Hij was Rijksridder van het Heilige Roomse Rijk (evenals zijn vader). Hij kocht in 1672 van de in financiële moeilijkheden geraakte familie De Merode, de toenmalige eigenaar van de heerlijkheid Oirschot, de heerlijkheid en werd onder meer Heer van Oirschot. Maerten had enkele belangrijke functies. Zo was hij schout van Kempenland en van Oirschot.

Fils de Marie

Een nakomeling van Maerten, Jacob Derk Sweerts de Landas, liet het oude kasteeltje slopen en bouwde een nieuw huis Bijsterveld. Bij de bouw werd gebruik gemaakt van sloopmateriaal van het kasteeltje Ten Bergh in Spoordonk. Het nieuwe Huis Bijsterveld bleef tot 1831 in het bezit van de familie Sweerts de Landas. In dat jaar werd het landgoed verkocht aan de missionarissen van Fils de Marie en werd het huis een klooster. In 1903 werden de paters Montfortanen eigenaar van het klooster en spreidden een zekere bouwwoede ten toon.

Bijzonderheden

Het huis Bijsterveld kreeg aan weerszijden vleugels, die in ongeveer dezelfde trant gebouwd werden. De oostelijke vleugel werd in 1907 gebouwd, de westelijke pas in 1930. Zowel het oorspronkelijke huis als de zijvleugels kregen schilddaken. Het huis zelf had een viertal dakkapellen, de vleugels kregen dakramen.
Het oorspronkelijke huis Bijsterveld was vijf traveeën breed. Het middengedeelte daarvan springt enigszins naar voren. Op de benedenverdieping bevindt zich een dubbele deur met bovenlichten in een pilasteromlijsting. Aan de bovenzijde van de midden travee bevindt zich in een driehoekige fronton ter breedte van de travee, een wijzerplaat en een Latijnse tekst.

Prentbriefkaart

Op de prentbriefkaart uit het begin van de twintigste eeuw zien we dat al aan een zijde een nieuwe vleugel tegen het oude huis Bijsterveld was verrezen. Deze vleugel werd gebouwd in 1907. De vleugel aan de westzijde van Bijsterveld verrees, als gezegd pas veel later, namelijk in 1930.

Klooster

In 1906 brandde de kapel af. In 1910 was de nieuw gebouwde kapel gereed. Deze was ontworpen door architect W. van Aalst uit 's-Hertogenbosch. De kapel heeft glasramen en schilderingen gekregen van de kunstenaar Jaap Min.
Het huis Bijsterveld ligt in een groot landschappelijk park met veel bosgedeelten. Er bevinden zich enkele zeer bijzondere bomen, zoals een beuk en een moerascipres.
In de twintigste eeuw kwam er ook een modern gebouw als zijvleugel van Bijsterveld en verschenen er nog meer gebouwen op het kloosterterrein. In een deel van de kloostergebouwen hebben ook nog zusters van het Convent van O.L. Vrouw van het Cenakel van Tilburg onderdak gehad.

Nieuwe functie

In het begin van de eenentwintigste eeuw, in 2009, werd het gehele complex van gebouwen overgedragen aan de gemeente Oirschot. De Montfortanen waren voorgoed uit hun oude klooster weggetrokken. Het gevolg is wel dat de gemeente nu probeert een nieuwe functie voor het gebouw te vinden. Daar is de gemeente al jaren mee bezig, maar het schijnt moeilijk te zijn om de exploitatie rond te krijgen, waarschijnlijk ook omdat de gemeente nog al wat eisen stelt. In 2017 stond het gehele complex te koop. Bijsterveld is een rijksmonument.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Oirschot, Anton van; Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant. Hun bewoners en bewogen geschiedenis; Rijswijk, Elmar, 1981, p. 129.

Becx, Esther, e.a.; Kastelengids van Noord-Brabant; Utrecht, Matrijs, 1999, p. 135.

Nederlands Adelsboek, jrg 94 (2009), p.383 vv.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.