Kasteel Blitterswijck

Kasteel in Limburg

Een goede honderd meter ten oosten van het kerkhof achter de R.K. Kerk in Blitterswijck ligt het terrein, waar tot 1944 het kasteel Blitterswijck stond. Blitterswijck is een plaatsje in Noord-Limburg en ligt links van de Maas ten oosten van Venray. Vanaf de oprijlaan, die begint schuin tegenover de oude N.H. Kerk aan de Maasweg is dit terrein bereikbaar. Kasteel Blitterswijck werd in november 1944 door de Duitsers opgeblazen.

Heerlijkheid

In 1374 is er voor het eerst sprake van een kasteel te Blitterswijck, maar de naam van het geslacht Blitterswijck komt al eerder in de geschiedenis voor. Blitterswijck is in die tijd een heerlijkheid, die zich tussen andere grote heerlijkheden, zoals die van de heren van Mirlaer en Van Broeckhuizen, wist te handhaven. Sybert van Blitterswijck trouwde met Elisabeth van Broeckhuizen en verkreeg daarmee rechten in Horst en omgeving. Zijn oudste zoon Jan, die enkele jaren ambtman van Kessel was geweest, verkocht zijn rechten op deze functie aan de heer van Geysteren, Willem van Broeckhuizen.

Erfopvolging

Tegen het eind van vijftiende eeuw ontstonden er problemen tussen hertog Karel van Gelre en Arnt II van Blitterswijck, waardoor de erfopvolging in de problemen kwam. Een erfdochter, Walburga, trouwde met Dirk van Lynden, die heer van Hemmen was en erfmaarschalk van Gelre. En zo kwam de heerlijkheid Blitterswijck met al haar goederen in het bezit van dit geslacht. De Van Lyndens bleven vervolgens eeuwenlang heren van Blitterswijck. Omdat de Van Lyndens protestant waren, konden ze geen lid worden van de Staten van het Overkwartier en mede daarom woonden ze niet zelf op het kasteel maar lieten het beheer over aan een rentmeester. Enkele van die rentmeesters zijn bekend en heetten Roeffs. In 1586 is het kasteel tijdens de Tachtigjarige Oorlog nog even bezet geweest door Spaansgezinde soldaten.

Bewoners

Tegen het einde van de zeventiende eeuw was het kasteel nog enkele jaren in het bezit van anderen, maar het werd na negen jaar weer teruggekocht door de van Lyndens. In 1788 kwam Blitterswijck in het bezit van Barthold baron van Haeften, die enkele jaren later trouwde met Arnoldina Margaretha Mackay. Zij maakte het mogelijk dat het kleine protestante kerkje, dat schuin tegenover de oprijlaan van kasteel Blitterswijck staat, gebouwd kon worden. Barthold heeft ook grote verbouwingen aan het kasteel doorgevoerd.

Klooster

In 1887 werd Anna Schinasen, echtgenote van Oscar Thissen uit Roermond, eigenaresse van het kasteel. Het kasteel werd toen deels gesloopt en verbouwd. Zij verkocht het kasteel aan een orde van Franse kloosterzusters. De zusters lieten lange muren rond het kasteel bouwen. In 1920 overstroomde de Maas bij Geysteren. Het wilde Maaswater zorgde er voor dat grote delen van de ommuring werden weggespoeld. In dat jaar ook verkochten de zusters hun klooster, kasteel Blitterswijck, aan de paters van de Afrikaanse missie van St. Paul, die hier een opleidingsinstituut vestigden. In verband met de crisis moesten zij het kasteel/klooster in 1935 verkopen. De nieuwe eigenaar werd Alfons Cremers.

Tweede Wereldoorlog

In de jaren 1939-1940, de mobilisatiejaren, heeft het kasteel onderdak geboden aan Nederlandse militairen. Vanaf 1941 was het kasteel weer een klooster. Het werd nu een toevluchtsoord voor de paters van het missieklooster St. Paul uit Hamert-Arcen. De paters hebben er echter niet lang van kunnen genieten, want terugtrekkende Duitse militairen bliezen in november 1944, het laatste oorlogsjaar in deze streek, verschillende gebouwen in Blitterswijck op. Daaronder was ook het kasteel Blitterswijck. Het kasteel werd geheel vernield.

Onderzoek

In 1965 kocht de gemeente Meerlo-Wanssum de ruïne van het kasteel aan. Samen met leden van de Nederlandse Jeugdbond voor Bestudering van de geschiedenis heeft de heer J.G.N. Renaud hier opgravingen verricht. Uit de opgravingen bleek, dat de meeste resten wezen op een stichting van het kasteel in de veertiende eeuw, maar er is ook ouder metselwerk aangetroffen.

Ligging

Het kasteel stond aan het einde van de laan, die schuin tegenover het protestante kerkje, vanaf de Maasweg in zuidelijke richting liep. De achterzijde van het kasteel lag op ongeveer honderd meter afstand van de Veerweg. Het kasteel was ruim dertig meter breed en ongeveer twintig meter diep. Het gebouw had twee woonlagen en daarboven een grote zolderverdieping. In het midden van de voorgevel stond een grote toren, waarin de kasteelingang was aangebracht. Voor het kasteel lag ook een grote U-vormige voorburcht. Hoofd- en voorburcht waren vroeger omgracht. Via bruggen vanuit de toegangslaan over de grachten konden de voorburcht en het hoofdgebouw van het kasteel vanuit het noorden bereikt worden.

Kasteelterrein

Het enige wat nu van het kasteel Blitterswijck is overgebleven zijn een terrein met enkele muurresten en ondergrondse fundamenten. Aan de zuidzijde van het kasteelterrein ligt de Veerweg. Daar stond het poortje, waardoor het kloosterkasteel vanaf die Veerweg ook bereikt kon worden door de bewoners. Dit poortje vormde ooit een onderdeel van de muur die door de Franse slotzusters om het kasteel was gebouwd toen ze het kasteel bewoonden.

Poortje

Ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de Blitterswijckse garage Wejebe werd dit poortje opnieuw opgetrokken, nu met een in smeedijzer vervaardigd hek van de kunstsmid Juul Baltussen. Het poortje, dat nu geen toegang meer geeft tot het kasteelterrein, is wel een leuke herinnering aan het grote, maar sobere kasteel dat hier ooit gestaan heeft.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Flokstra, M.; Het verdwenen kasteel Blitterswijck; in: Castellologica, Verkenningen, mededelingen van de Nederlandse Kastelenstichting Doorn, 1993-1999 (deel III, p. 211).

Hupperetz, W.M.H., e.a.; Middeleeuwse kastelen in Limburg. Verschijningsvormen van het kasteel, zijn adellijke bewoners en hun personeel; Venlo, Limburgs Museum, z.j. [1996], p. 123.

Flokstra, M.; Kastelen in het land van Kessel; Venray, 2005, p. 310-326.

Hupperetz, Wim, Ben Olde Meierink en Ronald Rommes; Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800); Utrecht, Matrijs, 2005, p. 115-117.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.