Kasteel De Borggraaf te Lottum

Mooi gelegen edelmanshuis

Als één van de weinige huizen in Noord- en Midden-Limburg heeft de Borggraaf in Lottum in de Tweede Wereldoorlog geen schade opgelopen. Wel is in deze periode het huisarchief voor een groot deel verloren gegaan, zodat er veel van de ooit geboekstaafde geschiedenis van het huis is verdwenen. De Borggraaf is een bijzonder mooi gelegen edelmanshuis. Het is een genoegen dit landgoed te betreden, want gelukkig is de omgeving van de Borggraaf als natuurgebied opengesteld voor het publiek.

Heren van Lottum

Hoewel er al in de veertiende eeuw heren van Lottum voorkomen, is het niet duidelijk of er dan ook al een huis bestaat. Een adellijk geslacht van Lottum schijnt echter niet bestaan te hebben. De eerste meldingen over een huis, maar men sprak toen van een hof, dateren uit het begin van de zestiende eeuw. Een Zeger van Merwijck was omstreeks die tijd de eigenaar van de Borggraaf. Hij was getrouwd met Agnes van Broekhuizen, een dochter van een familie die verschillende bezittingen in deze streek heeft. Hun derde zoon erfde de Borggraaf in 1501, toen zijn moeder overleed.

Familie van Broekhuizen

Daarna kwam het huis weer in handen van de familie van Broekhuizen. In 1633 verkocht Geertruid Alexandrina van Broekhuizen de Borggraaf aan Hendrik van Aerdt en diens vrouw Johanna Elisabeth Vogels. Verscheidene generaties bleef het huis in handen van deze familie.

Carel van Quadt

In 1750 erfde Carel, vrijheer van Quadt, de heerlijke rechten van het dorp Lottum. Die heerlijke rechten werden ook De Baronie van Lottum genoemd. Al vrij vlot na deze verkrijging, in 1755, verkocht de weduwe van Carel deze rechten aan Arnoldus van Aerdt. Hierdoor zijn er voor het eerst heerlijke rechten aan de Borggraaf verbonden. Omdat dit echtpaar de trotse eigenaar van de Borggraaf was, tooide het zich vanaf dat moment ook met de titels baron en barones.

Regentenfamilie Van Lom

Omstreeks 1750 ging de Borggraaf door vererving over in handen van de regentenfamilie Van Lom; een eeuw later echter, wordt de Borggraaf al weer verkocht aan de familie Van Soest. Een erfdochter van deze familie trouwde met de boomkweker Herman van de Voordt, die afkomstig was uit de omgeving van Cuijk. Zijn familie woont nog steeds op het edelmanshuis de Borggraaf.

Wijzigingen in de Borggraaf

Uiterlijk is er aan de Borggraaf in de eeuwen na de voltooiing in de zeventiende eeuw weinig meer veranderd, al is er hier en daar inwendig wel het een en ander gewijzigd. Het huis en de naaste omgeving zijn nog hetzelfde als toen De Borggraaf ontstond. Het gehele complex bestaat uit een poortgebouw uit de achttiende eeuw, met twee vleugels in een U-vorm. De zuidzijde van de oostelijke vleugel van dit poortgebouw is beduidend langer dan het westelijke deel. De ruimte tussen de vleugels van het poortgebouw omvat slecht een klein binnenplaatsje, dat grenst aan de gracht waarbinnen het hoofdgebouw is opgetrokken. Het gehele complex van het hoofdgebouw met voorgebouw ligt op haar beurt eveneens binnen een grachtengordel.

Vierkant

Het woongebouw is gebouwd in een vierkant. Het linker gedeelte, de westelijke vleugel is het oudste deel. Het is gebouwd boven een oude kelderruimte, die vermoedelijk al uit de vijftiende eeuw dateert. Dit gedeelte ligt wat hoger dan het oostelijke gedeelte, dat uit drie delen bestaat. Aan de noordzijde is een haakse vleugel gebouwd tegen het westelijk deel. Aan de rechterzijde is een kleinere vleugel gebouwd, terwijl het geheel wordt afgesloten door een klein poortgebouwtje, een doorgang eigenlijk, waardoor men op een klein binnenplaatsje uitkomt. Zo wel vanuit deze binnenplaats als vanuit de noordelijke vleugel leiden enkele traptreden naar de oudste vleugel, die circa een meter hoger ligt dan de oostelijke gebouwen. Zowel de westvleugel als de noordvleugel heeft trapgeveltjes, die het gebouw een charmante indruk geven.

Muurankers

Op de oostelijke gevel van het hoofdgebouw, die voor het grootste deel bestaat uit lagen speksteen, afgewisseld met gemetselde bakstenen banden, zijn muurankers aangebracht, die het jaartal 1555 vormen. Het is dus zeer waarschijnlijk dat de toenmalige heer Pieter van Merwijck, de laatste van zijn geslacht, de Borggraaf met deze oostelijke vleugel heeft vergroot.

Ligging

De Borggraaf ligt in de plaats Lottum, waar de kerk enige tientallen meters ten noorden van de markt is gelegen. Ten oosten van deze kerk voert een prachtige laan, toegankelijk voor wandelaars, naar het poortgebouw van de Borggraaf, dat juist ten noorden van deze laan staat. Zo kan de Borggraaf prachtig bekeken worden. Het huis is bewoond, dus de Borggraaf is niet toegankelijk voor het publiek. Vanuit de laan en vanaf een landweg aan de oostkant van de Borggraaf heeft men een prachtig zicht op dit fraaie landjuweel, dat al eeuwen op deze manier in het Limburgse landschap ligt gevleid.
Lottum ligt in de provincie Limburg, ongeveer tien kilometer ten noorden van Blerick, een stadsdeel van de gemeente Venlo, op de westoever van de rivier de Maas.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel De Borggraaf te Lottum is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 4

Dit vierde deeltje in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks bevat een aantal interessante kasteelbeschrijvingen. In dit deel staan een groot aantal kastelen uit Limburg, zoals Amstenrade, Borgharen, Eijsden, Neercanne en Valkenburg en andere pareltjes uit andere delen van het land, zoals Gelderland, Noord-Holland en Groningen.
In Kastelen in Nederland 4 van Ben Hendriks staan dertig interessante kastelen.
Kastelen in Nederland 4

Literatuur

Drs. Heimerick Tromp en Drs. Toïta Henry-Buitenhuis, Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, 1991.

M. Flokstra en J.G.N. Renaud, De Borggraaf te Lottum, uitgave Nederlandse Kastelen Stichting, 1992 (deel 25 uit de Nieuwe Reeks).

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.