Het poortje van Groenestein in Nederlangbroek

Landgoed Sandenburg

Even ten oosten van het landgoed Sandenburg staat dicht langs de weg van Nederlangbroek naar Overlangbroek een fraai stenen poortje, opgemetseld op een stenen boogbrug. Het poortje dateert uit 1617 en werd in de vorige eeuw gerestaureerd. Boven de poortingang is het wapen van De Ridder van Groenesteyn aangebracht.

Poortje

Het poortje is het enige wat is overgebleven van het huis Groenestein, dat op zijn hoogtepunt een goed verdedigbaar huis was. Verdedigbaar. Dat was wellicht de reden dat een toenmalige eigenaar het huis een ridderhofstad noemde. Die eigenaar was Frans Anthony baron de Ridder van Groenesteyn. Hij was kamerheer van de heer van Mainz en wilde het huis verkopen. In zijn aanprijzing op de veilingbiljetten gaf hij het huis een benaming die het niet toekwam.

Ridderhofstad

Aan een ridderhofstad werden eisen gesteld. Het moest een van steen opgetrokken verdedigbaar huis zijn, het moest omgracht zijn en haar bewoner moest redelijk gegoed zijn. Hij kon dan bij de Utrechtse Staten een verzoek indienen om als riddermatige te worden verschreven. De Utrechtse staten hielden een lijst bij van de door haar erkende ridderhofsteden. Bij een erkenning werd de eigenaar dan verschreven als riddermatige. Uit dien hoofde had hij dan een aantal voordelen, waaronder bepaalde belastingvrijdommen.

Frans Anthony

Dat was dus met Groenestein niet het geval en Frans Anthony werd dan ook door de staten van Utrecht teruggefloten. Hij moest of binnen veertien dagen bewijzen dat zijn goed 'riddermatig' was, dan wel het woord ridderhofstad op de veilingbiljetten door laten halen. Hij zal ongetwijfeld het laatste gedaan hebben.

Ridder van Groenesteyn

In 1447 wordt de naam van Groenesteyn voor het eerst genoemd. Een Johan de Ridder van Groenesteyn wordt dan met Groenesteyn beleend. Sinds 1670 waren leden van de familie De Ridder van Groenesteyn al in dienst van de keurvorsten van Mainz. Na verkoop van het huis in 1730 hebben zij zich definitief teruggetrokken in Duitsland, waar zij zich Ritter gingen noemen. Dit geslacht schijnt thans nog steeds te bestaan. Daarna kwam Groenenstein achtereenvolgens in handen van verschillende families; het laatst ging het over in handen van de familie van Lynden van het naastgelegen kasteel Sandenburg.

Poortje van Groenestein in 1982

Utrechtse Kastelenstichting

In de achttiende eeuw werd het eertijds verdedigbare huis vervangen door een herenhuis, dat een tijd later weer werd gesloopt. Daarna is hier de boerderij gebouwd die er nu nog staat. Het poortje van Groenestein werd door de Utrechtse Kastelenstichting fraai gerestaureerd, zodat de herinnering aan het huis Groenestein in ieder geval bewaard is gebleven.

Ligging

Het poortje is te vinden door vanuit Cothen naar Langbroek te rijden en daar de eerste weg rechts te nemen. Voorbij het huis Sandenburg kunt u dan links van de weg het poortje van Groenestein aantreffen. Zowel Cothen als Langbroek en Overlangbroek behoren thans tot de gemeente Wijk bij Duurstede.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Het poortje van Groenestein komt ook voor in de door Ben Hendriks geschreven uitgave Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Over elk kasteel in Nederland kan Ben Hendriks een bijzonder verhaal vertellen. De meeste kastelen hebben een bijzondere bouwgeschiedenis of werden bewoond door een markante edelman. Zo beschrijft Ben Hendriks in zijn artikel over het verdwenen kasteel in de gemeente Bronckhorst over de heren van Bronkhorst en worden de graven en hertogen van Gelre genoemd bij de beschrijving van kasteel Rosendael.
Kastelen in Nederland

Literatuur

Heimerick Tromp, Kastelen langs de Wetering III, Zeist, 1972.

Ir. J.D.M. Bardet, Kastelenboek van de provincie Utrecht, Bussum, 1975, 5e druk.

E.A. Canneman, Kastelen aan de Langbroekerwetering, Alphen aan de Rijn, 1989.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.