Havezate Het Laarwoud in Zuidlaren

Drentse havezate in Zuidlaren

Het Laarwoud, ook wel het Laarwolt of de Borg geheten is een Drentse havezate en ligt aan de oostzijde van het centrum van Zuidlaren. Zuidlaren is deel van de gemeente Tynaarlo. Deze gemeente ontstond in 1998 door samenvoeging van de gemeenten Eelde, Vries en Zuidlaren. De inwoners van Eelde en Vries maakten bezwaar dat de nieuwe gemeentenaam ook Zuidlaren zou gaan heten; men koos daarom voor Tynaarlo, de naam van het kleinste plaatsje uit de gemeente. Het nieuwe gemeentehuis van Tynaarlo staat in Vries.

Zuidlaren

Tot de samenvoeging in 1998 was de oude havezate het Laarwoud het gemeentehuis van Zuidlaren en bleef dat ook voor de gemeente Tynaarlo tot het nieuw gebouwde gemeentehuis in Vries in 2004 gereed was. Daarna werd het Laarwoud verkocht aan een particulier. Ook het achter de havezate liggende bos werd aan de nieuwe eigenaar verkocht. Het Laarwoud wordt tegenwoordig weer particulier bewoond.

Hendrik van Selbach

Het huidige gebouw dateert uit zeventiende eeuw, maar de eerste bekende eigenaar was een lid van de familie Van Selbach. Deze familie behoorde tot de aanzienlijke families in Drenthe. Hendrik van Selbach was in 1642 de eerste eigenaar van het Laarwoud. Deze naam werd pas voor het eerste genoemd omstreeks 1700. Hendrik begon met de uitbreiding van zijn bezit, dat werd voorgezet door zijn zonen. Na de dood van deze kinderen ontstonden er problemen rond de erfopvolging. Ten slotte kwam het Laarwoud aan een andere tak van de familie. Een erfdochter trouwde met Dr. Paulus van Oostbroek, die de havezate ging bewonen. Hij noemde de havezate De Borg, een verwijzing naar zijn Groningse afkomst.

Alexander Carel van Heiden tot den Dam

Omdat er nog steeds problemen waren met de nalatenschap van de familie Selbach, werd het Laarwoud in 1752 verkocht aan Jonkheer Alexander Carel van Heiden tot den Dam. Hij was in 1750 benoemd tot Drost van Drenthe. Hij was de tweede zoon van de Heer van Ootmarsum, de eigenaar van de voormalige Commanderie van de Duitse Orde aldaar. Jonkheer Carel Alexander was een vertrouweling van stadhouder Willem Karel Friso van Nassau.
Alexander Carel kreeg toestemming om het recht van havezate op het Laarwoud te mogen uitoefenen door verlegging van dat recht van de havezate Vledderinge bij Meppel op het Laarwoud. Tijdens zijn bewind liet hij geleidelijk aan de meeste belangrijke functies in handen komen van prinsgezinden.
Na zijn dood gingen zijn bezittingen over aan zijn zoon die in 1776 benoemd werd tot drost van Drenthe.

Verbouwingen

Omstreeks 1700 werd het Laarwoud ingrijpend verbouwd. Het huis kreeg twee verdiepingen onder een schilddak. De hoeken droegen elk een schoorsteen. In 1750 werd het huis uitgebreid met twee vleugels aan weerszijden van het huidige middengedeelte, die voor het oude gedeelte naar voren uitgebouwd werden. In het begin van de negentiende eeuw werden deze vleugels verder naar achteren uitgebouwd tot het gebouw de huidige vormgeving verkreeg. Het middengedeelte kreeg een grote timpaan van hout op de dakgoot boven de hoofdingang. Ook het interieur werd onder handen genomen.

Gemeente Zuidlaren

Het Laarwoud bleef tot het begin van de twintigste eeuw in het bezit van de familie Van Heiden, later Van Heiden Reinestein. Toen werd de oude havezate met tuinen en bos verkocht aan de gemeente Zuidlaren. De gemeente stelde het Laarwoud ter beschikking als ambtswoning voor de burgemeester.
In de jaren van de Tweede Wereldoorlog werd het Laarwoud gevorderd door de Duitse bezetter ter huisvesting van officieren. Na de oorlog werd het huis nog enige jaren voor andere doeleinden gebruikt tot de gemeente besloot tot een hoognodige restauratie.
Voor de ingebruikneming in 1955 door de gemeente, werd de havezate opnieuw onder handen genomen, Het oude beschilderde plafond werd van het Provinciaal Museum in Assen weer teruggebracht naar Zuidlaren. Alle vensters kregen weer de achttiende-eeuwse roedeverdeling. Ook oorspronkelijke meubelen uit het Laarwoud werden wederom hier ondergebracht.
Sinds de overdracht door de gemeente heeft het Laarwoud nu weer zijn oorspronkelijke functie, die van particuliere bewoning, gekregen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Braake, Ir. G. ter Drentse havezaten; Meppel, Krips Repro, 1987, 2e druk.

Bos, J., F.J. Hulst en P. Brood (red.); Huizen van stand, geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners; Meppel, Boom Meppel, 1989.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.