Kasteel Hoensbroek

Grootste burcht tussen Maas en Rijn

De grootste burcht tussen Maas en Rijn. Zo wordt kasteel Hoensbroek veelal omschreven. En inderdaad het is een groot kasteel. Het enige kasteel in Nederland met twee voorburchten. Ook het kasteel zelf kent nog een binnenplaats. De gebouwen die de voorburchten omzomen zijn groot en ook het kasteel zelf maakt een grootse indruk. Daardoor komt het gehele complex overweldigend over op de bezoeker en bezoekers komen in redelijk grote aantallen.

Limburgse adel

Het geslacht Van Hoensbroek is van oude Limburgse adel. Vele generaties hebben op Hoensbroek gewoond, maar in latere eeuwen lagen de interessen van de familie meer en meer in het Rijnland. Al sinds het einde van de achttiende eeuw woonden er geen leden van het geslacht Hoensbroek meer op het kasteel en begon kasteel Hoensbroek te vervallen.
In het begin van de twintigste eeuw hadden de toenmalige eigenaren geen belangstelling meer voor kasteel Hoensbroek. In 1921 werd het kasteel in een advertentie te koop aangeboden voor honderdduizend gulden, maar er kwam geen enkele gegadigde.

Pastoor Röselaers

Dat we in Nederland nog zo'n grote burcht als Hoensbroek hebben is te danken aan pastoor J.L. Röselaers. Hij bleef onvermoeid ijveren voor een restauratie. In 1927 werd Hoensbroek gekocht door de Vereniging Ave Rex Christi. Dit was voor het eerst in 600 jaar dat kasteel Hoensbroek door koop van eigenaar verwisselde. De vereniging Ave Rex Christi maakte een begin met de restauratie. Die restauratie duurde vele jaren, van 1930 tot 1940. Ook in de jaren 1986 tot 1989 vonden er nog vele restauratiewerkzaamheden plaats. In 1983 werd de vereniging omgezet in een stichting, die nog steeds eigenares van Hoensbroek is.

Bertus Aafjes

Kort na de Tweede Wereldoorlog bood het kasteel onderdak aan voogdijkinderen. In 1947 werd het kasteel verhuurd aan de Staatsmijnen, die er een ontvangstcentrum en ruimte voor culturele activiteiten van maakte. De rechtertoren werd toen enige tijd bewoond door de bekende dichter Bertus Aafjes. In 1968 werd de culturele exploitatie overgenomen door de gemeente Heerlen.

Mogelijkheden voor de jeugd

Vooral de laatste jaren maakt het stichtingsbestuur er veel werk van om kinderen voor het kasteel te interesseren. Er zijn mogelijkheden voor verkleedpartijen als ridders en jonkvrouwen, speurtochten, die door het hele kasteel heen leiden, quizzen en andere spelvormen om de interesse van de jeugd te krijgen en vast te houden.
Hierbij komt de geschiedenis van het kasteel op een speelse wijze aan bod.

Geschiedenis kasteel Hoensbroek

Die geschiedenis van het kasteel Hoensbroek begon al lang geleden. In 1360 bouwde Herman II, ridder van Hoen, Heer ten Broeke, een sterke huis. Het is echter niet onmogelijk dat het slot van Herman II nog een voorganger had. Van het huis van Herman II is nu nog slechts de zware ronde donjon over. Deze toren heeft muren met een dikte van circa 3 meter. In deze toren is in een keldergewelf een gevangenis aanwezig, die via een wenteltrap bereikt kan worden. De rest van het kasteel dateert merendeels uit de zeventiende eeuw.

Vier zware torens

Sinds de zeventiende eeuw heeft kasteel Hoensbroek vier zware torens, een binnenplaats en twee voorburchten. De voorburchten waren vroeger alleen toegankelijk via ophaalbruggen, maar deze zijn al lang geleden vervangen door vaste bruggen. De oude donjon bevindt zich aan de westzijde en een grote vierkante toren staat op de zuidpunt van het kasteel. De twee andere torens flankeren de ingang van het hoofdgebouw, een ingang die naar de binnenplaats leidt. Het kasteel heeft behalve de kelder en de begane grond nog twee verdiepingen. De meeste vertrekken op alle verdiepingen zijn voor het publiek toegankelijk. De vertrekken zijn fraai gemeubileerd, zodat een ieder een bijzonder goed idee kan krijgen hoe een groot kasteel er in de late middeleeuwen kan hebben uitgezien.

Groot salet

Een bijzonder aspect van kasteel Hoensbroek dient hier vermeld te worden. Bij de rondgang komt de bezoeker ook in het "groot salet". Dit is een van de grootste kamers in de vleugel die uit de zeventiende eeuw stamt. Deze zaal werd duidelijk gebruikt als eetzaal, want er bevindt zich in de muur boven de gracht nog een zogenaamd "kotsgat". Hier kon de zeventiende-eeuwse veeleter zijn maag legen, als hij te veel gegeten had.

Ligging

Het is een bijzonder genoegen, vooral met kinderen, om een bezoek te brengen aan kasteel Hoensbroek. Het kasteel is het gehele jaar door geopend.
Kasteel Hoensbroek ligt in de plaats Hoensbroek, die onder de gemeente Heerlen ressorteert. Het kasteel is te bereiken vanaf de afslag Nuth in de A76 (Geleen - Aken), of via Heerlen-Noord. Ter plaatse wordt het kasteel goed bewegwijzerd.

PS

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur over kasteel Hoensbroek

J.Th.H. de Win, Kasteel Hoensbroek, deel XI uit de serie 'Nederlandse Kastelen', uitg. NKS/ANWB, 1973.

J.Th.H. de Win, Kastelen in Limburg, Hoensbroek, 1978, 2e dr.

Drs. S.A.P.F. Hurenkamp, Kasteel Hoensbroek, Hoensbroek, 1997, 3e dr.(bezoekersgids).

Wim Hupperetz e.a., Kastelen in Limburg, Burchten en landhuizen (1000 - 1800), Utrecht, 2005.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.