Hunneschans Uddel

Geen kasteel

De Hunneschans bij Uddel is zeker geen kasteel, ofschoon dergelijke burcht- of ringwallen veelal wel worden beschouwd als voorlopers van de eerste kastelen. Want wat is een kasteel? Er zijn in de loop der tijd vele definities gegeven van het begrip kasteel, maar een van de meest gebruikelijke is toch wel dat een kasteel de versterkte woning is van een edelman. In deze zin is bij de Hunneschans daarom zeker geen sprake van een kasteel. Wat is het wel? Ook daarover bestaat nogal wat duisternis.

Ringwal

Ten oosten van het Uddelermeer - dat waarschijnlijk tijdens de laatste ijstijd is ontstaan - is een enkele meters hoge hoefijzervormige burcht- of ringwal aanwezig, die aan de zijde van het Uddelermeer open is. Daarbinnen ligt een, ten opzichte van het maaiveld buiten de ringwal, verhoogde vlakte. De diameter van de ringvormige vlakte is ongeveer honderd meter. Het is wel zeker dat op de vlakte bewoning is geweest, oude bewoning zelfs. Buiten de ringwal liggen enkele grafheuvels en waarschijnlijk is een kleine verhoging binnen de ringwal ook een oude grafheuvel.

Opgravingen

Er zijn verschillende opgravingen geweest in de loop der tijd. De resultaten van elke volgende opgraving weerspraken nogal eens de conclusies, die uit de vorige opgravingresultaten getrokken werden. De eerste opgraving had al in 1842 plaats door L.J.F. Janssen, conservator van het Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden. In 1872 werd het onderzoek van de ringwal door W. Pleyte voorgezet, maar de grootste opgraving werd gedaan door de bekende archeoloog J.H. Holwerda. Holwerda noemt de Hunnenschans dan een Saksische gravenburcht, die dateerde uit de tiende eeuw.

Onderzoek

Omdat men de ringwal wilde restaureren stelde J.G.N. Renaud in 1966 een nader onderzoek in. Hij concludeerde dat de wallen vermoedelijk uit de achtste of negende eeuw dateren met een uitbreiding van enige eeuwen later. Ook de bebouwing zou veel later hebben plaatsgehad dan de tiende eeuw. Na zijn onderzoek werd de ringwal hersteld. De grachten werden vrijgemaakt van begroeiingen en de beplanting op de wallen werd uitgedund.

Opgraving H.A. Heidinga

Na de opgraving van Renaud vond nog een opgraving plaats door H.A. Heidinga in 1984. Hij concludeerde dat alle door Holwerda opgegraven mogelijke woningen pas dateren uit de elfde eeuw en dat deze waarschijnlijk gewone boerderijen waren. Heidinga legde ook verband met het voorkomen van dit soort schansen en de ijzerindustrie, die op de Veluwe in de middeleeuwen voorkwam.

Droge grachten ooit met water gevuld

Het is vrijwel zeker dat het waterpeil van het Uddelermeer vroeger hoger is geweest. Het meer reikte toen tot aan het begin van de hoefijzervormige ringwal. Het was daarom mogelijk dat de nu droge grachten ooit met water gevuld waren. Maar waarom de ring- of walburcht ooit is aangelegd en of de plaatselijke bevolking er als zodanig gebruik van heeft gemaakt, is eigenlijk nog steeds een vraagteken. Zeker is wel dat de Hunnen, waarnaar de walburcht ooit is genoemd, er niets mee te maken hebben gehad.

Ringwal is fraai gerestaureerd

De ringwal is fraai gerestaureerd. Het is een genoegen om over de wal te wandelen en te mijmeren over de mensen, die hier in de prehistorie en in de vroege middeleeuwen ooit hun woning hebben gehad. Ze hebben dicht bij het water geleefd te midden van de natuur. De ringwal kan hen enige bescherming hebben geboden tegen de koude oostenwinden en wellicht tegen wilde dieren, die in die tijd nog voorkwamen op de Veluwe.

Bronzen schildjes

Er bevinden zich hier en daar paaltjes met kleine bronzen schildjes die enige uitleg geven over de ringwal van Uddel.

Ligging Hunneschans

De Hunneschans ligt ten zuiden van de weg van Garderen naar Uddel, direct na de kruising met de N302, de weg van Harderwijk naar Kootwijk. Garderen kan het beste worden bereikt via de afslag Stroe in de snelweg A1 van Hoevelaken naar Apeldoorn, of vanuit Arnhem, via de weg Arnhem-Otterlo-Harskamp-Stroe. Het restaurant tegenover het Uddelermeer beschikt over een grote parkeerplaats. Er zijn in het gebied van het Uddelermeer enkele wandel- en fietsroutes uitgezet.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Hunneschans Uddel is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 5

Ben Hendriks toont in 'Kastelen in Nederland' de mooiste en interessantste kastelen en buitenplaatsen van Nederland. Ook deze uitgave is weer een genot voor de liefhebber van Nederlandse kastelen. Ben Hendriks laat weer zien dat er in ons land talrijke pareltjes staan.
Kastelen in Nederland 5

Literatuur

Drs. R.H.J. Klok, Archeologisch reisboek voor Nederland, Haarlem, 1977.

H.L. Janssen e.a. (red.), 1000 jaar Kastelen in Nederland, functie en vorm door de eeuwen heen, Utrecht, 1996.

W.J. Manssen, Het geheim van de Hunnenschans, uitg. Veluws Museum Nairac, Barneveld, z.p., z.j.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.