Kasteel Kostverloren bij Amsterdam

Kasteel aan de Amstel

Aan de Amstel in Amsterdam, in de richting van Ouderkerk, stond enige eeuwen lang het kasteel Kostverloren. Het werd waarschijnlijk gebouwd omstreeks 1420, maar is al lang verdwenen. Op de prenten van Abraham Rademaker zien we het kasteel in zijn volle glorie in het begin van de zeventiende eeuw.

Zaalgebouw

Het huis, dat wellicht uit een boerderij is ontstaan, was aanvankelijk een zaalgebouw, dat omstreeks 1500 werd uitgebreid en waaraan een toren werd toegevoegd. Het geheel stond te midden van een gracht en was met een brug toegankelijk. De oorspronkelijke naam van het kasteel was Brillenburg, maar later werd de naam Kostverloren gebruikt. Deze naam is een stevige verwijzing naar de hoge kosten, die gemaakt moesten worden om het huis in stand te houden: Er moest zo veel geld in gestoken worden, dat de kost verloren ging.

Jan Benningh

Omstreeks 1500 wordt het kasteel bewoond door Jan Benningh met zijn gezin. Hij was een tijd lang burgemeester van Amsterdam. Na zijn periode als burgemeester werd hij raadsheer in het Hof van Holland. Benningh heeft zich zeer bezig gehouden met de problemen rond de afwatering van de gebieden langs de Amstel. Deze gebieden kregen door het inklinken van de bodem steeds grotere problemen om het water af te voeren naar zee. Benningh heeft er voor gezorgd dat het water dat uit enkele riviertjes uit gebieden in de provincie Utrecht kwam, door dammen werd tegengehouden.

Kunstwerken

Niet alleen Rademaker en Schoemaker hebben Kostverloren door tekeningen voor het nageslacht bewaard, maar ook befaamde schilders, waar onder Jacob van Ruisdael en Meindert Hobbema hebben het kasteel geschilderd en zelfs Rembrandt heeft er een gravure van gemaakt.

Kostverloren in 1612

Verzakkingen

In het midden van de zeventiende eeuw begonnen er voor Kostverloren grote problemen te ontstaan door verzakkingen. Er had in 1650 ook een brand plaats gevonden, die een groot deel van het huis tot ruïne had gemaakt. De erfgenamen van de toenmalige eigenaar Simon de Rijck (1565-1652) kregen toestemming om het huis te herbouwen. Dit nieuwe huis kan gekarakteriseerd worden als een buitenplaats. Deze nieuw gebouwde buitenplaats kreeg de naam Ruysschenstein. Maar de problemen bleven en het huis werd op den duur bouwvallig.

Ruysschenstein

De buitenplaats Ruysschenstein is ook nog enige tijd in het bezit geweest van een zeer vermogend man, genaamd Manuel Ximenez baron de Belmonte, die gehuwd was met Esther de Pinto. Na de dood van deze baron verkocht zijn vrouw in 1730 de hofstede, zoals het huis toen genoemd werd.

Hoeve Sloterdijk

In 1822 werd het huis voor sloop verkocht en werd er op het terrein een boerderij gebouwd, die de naam Hoeve Sloterdijk kreeg. Maar ook deze boerderij is ten slotte aan sloop ten onder gegaan.

Arie Bakker

In 1992 heeft de heer Arie Bakker, een aannemer, die dicht bij het oude kasteelterrein woonde, nog gespeeld met de gedachte om het oorspronkelijke huis naar de gravure van Rembrandt te laten herbouwen, maar dit plan is kennelijk een zachte dood gestorven. Wel heeft de heer Bakker er de landelijke pers, zoals De Telegraaf en NRC/Handelsblad mee gehaald.

Exotische tuin

In 1994 werden er opgravingen verricht op het terrein waar het kasteel Kostverloren gestaan heeft. Tijdens de werkzaamheden werden niet alleen resten van de oude huizen aangetroffen, maar ook werden bijzondere vondsten opgegraven, die wezen op de fraai aangelegde tuinen, die rond de buitenplaats Ruysschenstein moeten hebben gelegen. Zo werden er resten van tuinornamenten gevonden en overblijfselen van een schelpengalerij. Veel schelpen waren afkomstig ui het Caribische gebied. Er zal dus een exotische tuin rondom het gebouw van de buitenplaats hebben gelegen. Maar ook daar is vandaag de dag niets meer van over.
Van Kostverloren resteren alleen nog afbeeldingen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Kloek, W. Th., m.m.v. J.W. Niemeijer, De kasteeltekeningen van Roelant Roghman, deel II, Alphen aan den Rijn, 1990, p. 66, 67.

Rademaker, Abraham, Kabinet van Nederlandsche Outheden en gezichten, Amsterdam, 1725 - repro Haarlem, 1975, prent 1, 2.

Ronnes, Dr. Hanneke, Rademakers kastelen: Een beknopt historisch compendium, in: Willem Beelaerts van Blokland en Charles Dumas, De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Zwolle/Wijk bij Duurstede, 2006 (KD01135), p. 443.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.