Kasteel Nijenrode in Breukelen

Universiteit voor bedrijfskunde

Al tientallen jaren lang is in kasteel Nijenrode aan de Vecht in Utrecht de internationale universiteit voor bedrijfskunde gevestigd. De universiteit leverde in al die jaren vele topfiguren uit het bedrijfsleven en de politiek af. Eén van de bekendste toppolitici, die hier zijn opleiding genoot, is wel de voormalige premier Wim Kok. Nijenrode is de enige particuliere universiteit in Nederland.

Eigenaren

Maar voor de ingebruikneming als opleidingsschool voor topkader, heeft kasteel Nijenrode al een indrukwekkende geschiedenis achter de rug, een geschiedenis met vele eigenaren.
Omstreeks 1240 woonde de stamvader van de Nijenrodes op slot Ruwiel, dat destijds in Breukelen stond aan het riviertje de Aa. Die stamvader was Gijsbert van Ruwiel. Hij had drie zonen waarvan er één, Gerard, bij de dood van zijn vader een strook land langs de Vecht erfde. Hierop stichtte vermoedelijk hij het kasteel Nijenrode.

De naam Nijenrode

De naam Nijenrode bestaat uit het woorddeel 'rode', dat rooien betekent: het omhakken van een perceel bos om er bouwland van te maken; het woorddeel 'Nijen' betekent gewoon 'nieuw'. Nijenrode betekent dus een nieuwe stuk land, gereed om te bebouwen.

Gijsbert

Gijsbert, de zoon van Gerard van Nijenrode droeg in 1311 kasteel Nijenrode op aan de graaf van Holland van wie hij het weer in leen terug ontving. Dit betekende wel dat Nijenrode vanaf dat tijdstip een open huis voor de Hollandse graaf was geworden. Het werd dus een kasteel waar de Hollandse graaf in tijd van oorlog een troepenmacht zou kunnen legeren. Een kleinzoon van deze Gijsbert speelde rond 1350 een belangrijke rol in de machtsstrijd tussen de Hoeken en de Kabeljauwen. Zo belegerde hij als maarschalk het kasteel Brederode.

Willem Torck

In 1504 huwde een erfdochter van Nijenrode met ridder Willem Torck. Toen deze erfdochter overleed kwam kasteel Nijenrode echter niet aan Willem Torck, maar aan zijn dochter Elisabeth, die met Bernard van den Bongard was getrouwd. In 1537 kwam kasteel Nijenrode daarom in het geslacht Van den Bongard.

Ridderhofstad

In 1536 werd kasteel Nijenrode als ridderhofstad aangemerkt. Er werden destijds drie voorwaarden gesteld om als ridderhofstad te worden erkend:

men moest van adel zijn,

het kasteel dat bewoond werd, moest verdedigbaar zijn, dus muren, grachten en een ophaalbrug bezitten, en

er moest in het gebouwencomplex een boerderij aanwezig zijn, opdat men in eigen onderhoud zou kunnen voorzien.

Het voordeel van de erkenning tot ridderhofstad, was dat men van belastingvrijdom kon profiteren.

Rampjaar

In 1673 werd kasteel Nijenrode verwoest door de Fransen. Wat er over was van het kasteel werd verkocht aan de Amsterdamse koopman Johan Ortt (1642-1701). Geslachtenlang bleef kasteel Nijenrode in het bezit van deze familie, waarna het vererfde in andere families.

Goudstikker

In 1930 komt kasteel Nijenrode in handen van de kunsthandelaar Goudstikker. Deze vluchtte na de Duitse inval in mei 1940 met zijn gezin, maar Goudstikker komt op het schip om het leven. Het kasteel wordt verkocht aan een Duitser, maar na de oorlog wordt kasteel Nijenrode door het Beheersinstituut weer ter beschikking gesteld van de Erven Goudstikker. Deze verhuren in 1946 het kasteel aan de voorloper van de huidige Universiteit. Later krijgt deze stichting het kasteel dan in eigendom. De stichting wordt daarmee de dertigste eigenaar van kasteel Nijenrode na zijn stichting in 1270.

Restauraties

Kasteel Nijenrode heeft veel ups en downs gekend. Het werd verwoest, maar weer opgebouwd. Het werd van tijd tot gerestaureerd, waarmee het aanzicht van het kasteel nog eens werd gewijzigd. De grote woontoren stamt uit de middeleeuwen, maar werd in 1916 opnieuw opgetrokken en met enkele verdiepingen opgehoogd. Schuin tegen deze toren is een vleugel met een aantal woonvertrekken gebouwd en daartegen, parallel aan de hoofdtoren werd nog een vleugel opgetrokken. Deze vleugels dateren voornamelijk uit de zestiende eeuw. Voor deze gebouwen strekt zich een ommuurd voorplein uit. Het geheel is omgracht en via een ophaalbrug toegankelijk.

Ligging kasteel Nijenrode

Aanvankelijk lag kasteel Nijenrode in een groot park, dat zich niet alleen langs de Vecht, maar vooral ook naar het westen uitstrekte. In de laatste tientallen jaren zijn er in dit park, dat zich nu naar het westen toe uitstrekt tot het Amsterdam-Rijnkanaal, veel universiteitsgebouwen en andere voorzieningen opgetrokken. Kasteel Nijenrode ligt ten zuiden van Breukelen aan de westzijde van de Vecht. Het is als opleidingsinstituut in gebruik en als zodanig niet voor het publiek toegankelijk. Het kasteel is echter prachtig te zien vanaf de oostzijde van de Vecht of tijdens een boottocht op die rivier.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Nijenrode in Breukelen is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 5

Ben Hendriks toont in 'Kastelen in Nederland' de mooiste en interessantste kastelen en buitenplaatsen van Nederland. Ook deze uitgave is weer een genot voor de liefhebber van Nederlandse kastelen. Ben Hendriks laat weer zien dat er in ons land talrijke pareltjes staan.
Kastelen in Nederland 5

Literatuur

Ir. J.D.M. Bardet, Kastelenboek provincie Utrecht, Bussum, 1975, 5e druk.

Dr. E.B.J. Postma, Kasteel Nijenrode, uitg. Nederlandse Kastelenstichting, 1984 (Nieuwe Reeks deel 2).

Drs. B. Olde Meierink e.a. (red.), Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 1995.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.