Landgoed en havezate Rheebruggen

Havezate in Drenthe

Het dorp Uffelte in Drenthe ligt ten westen van de Drentsche Hoofdvaart. Aan de overzijde van deze vaart ligt het landgoed Rheebruggen. Op dit landgoed stond vroeger de havezate Rheebruggen.
Rheebruggen werd, met andere variaties, eerder ook wel Rederbroec genoemd. De naam stamt wellicht van een brug die was aangelegd over een plaatselijke waterloop in de weg naar Ruinen. Een reeweg was een weg, waarover een overledene naar zijn laatste rustplaats werd gebracht.

Landgoed

Het kan zijn dat het goed in 1436 het eigendom was van ene Johan de Vos, maar ten slotte komt Rheebruggen in het bezit van leden van de familie Van den Clooster. Deze familie kocht verschillende stukken gebied rondom het oorspronkelijke goed, waardoor Rheebruggen een groot landgoed werd. Roelof van den Clooster zou hier tegen het einde van de vijftiende eeuw een huis hebben gebouwd.

Van den Clooster

De familie Van den Clooster ging zich Van den Clooster tot Rheebruggen noemen. De kleinzoon van de bouwer van het huis, ook een Roelof, werd in 1560 genoemd als ette, dit is een rechter.
Pas in 1616 werd Rheebruggen een havezate, want toen werd Roelof van den Clooster tot Rheebruggen als riddermatige in de Drentse ridderschap opgenomen. Uit een opgave van opmetingen van landerijen blijkt dat er door Roelof van den Clooster zelf ook op het landgoed geboerd werd. Hij had twaalf mud akkerland en een meier van hem meer dan twintig mud. Vanaf de verwerving van het landgoed door de Van den Cloosters werd Rheebruggen steeds verder ontgonnen. In 1731 blijkt dat er ook zestig hectare van het landgoed in gebruik was als weiland.

Spilman

Op de tekeningen van H. Spilman uit 1737 is goed te zien hoe het huis Rheebruggen er uit heeft gezien. Op de tekening van de voorzijde zien we een huis met links van de ingang twee en rechts drie raampartijen. De verdiepingen van het huis hebben een zadeldak tussen twee trapgevels. Ook de dakuitbouw boven de voordeur is als trapgevel uitgevoerd. Aan deze uitbouw en aan de zijgevel is duidelijk te zien dat er meerdere verdiepingen waren. Aan één zijde is de benedenverdieping sterk uitgebreid.

Boedelbeschrijving

Er zijn geen berichten bekend dat het huis in de loop van de tijd sterk verbouwd is; we mogen daarom aannemen dat het huis sedert Spilman er in 1737 zijn tekeningen van heeft gemaakt, tot het begin van de negentiende eeuw vrijwel ongewijzigd zal zijn gebleven. Uit een boedelbeschrijving uit 1824 blijkt dat het huis op de benedenverdieping onder meer vier kamers had, waaronder een grote voorkamer, met in het achterhuis een keuken en enkele andere kamertjes. Ook op de bovenverdieping waren enkele kamers ingericht en er was een zolder. Bij het huis hoorden ook schuren, voor paarden, gerei en voorraden.

Houthandel

Tot 1789 bleef Rheebruggen in het bezit van een lid van de familie Van den Clooster. In 1771 trouwde Roelina Gijsberta Gerdina van den Clooster met Pieter Adam van Holthe, die geboren was in Harderwijk. Toen haar moeder in 1789 overleed, erfde Roelina het goed Rheebruggen. Haar tweede zoon, Aalt Willem, die in 1780 was geboren, trouwde in 1807 met Geertruid Agnes, barones van Dedem. Hij kocht het huis Oldengaerde in Dwingeloo en ging daar met zijn vrouw wonen. Aalt Willem was zich bezig gaan houden met ontginning en land- en bosbouw. Hij kocht zelfs een houtzaagmolen in Assen en begon een houthandel.

Sloop

Na het overlijden van zijn moeder in 1824, erfde Aalt Willem het huis en landgoed Rheebruggen - de inventaris van het huis ging naar zijn broer. Maar Aalt Willem had geen intenties om op Rheebruggen te gaan wonen. Omstreeks 1825 poogde Aalt Willem het huis Rheebruggen te verhuren, maar dat wilde maar niet lukken. Het huis Rheebruggen werd niet meer bewoond, waardoor het verwaarloosd werd en snel begon te vervallen. Het huis werd daarom ten langen leste gesloopt. Dat slopen gebeurde vermoedelijk omstreeks 1835. Van de afkomende bouwmaterialen werd nog een boerderij gebouwd. Het landgoed werd verder geëxploiteerd voor landbouwdoeleinden en voor houtproductie. De huisplaats van Rheebruggen en de grachten, die rond het gesloopte huis lagen, zijn nu nog steeds zichtbaar.

Het Drentse Landschap

In 1854 ging het landgoed Rheebruggen door huwelijk over op de familie Westra van Holthe. De familie bleef de houthandel en het beheer van het landgoed voortzetten tot 1973. Toen werd het landgoed Rheebruggen overgedragen aan Het Drentse Landschap. Deze stichting heeft Rheebruggen voor het publiek opengesteld. Het is als landgoed zeer gevarieerd. Er zijn vier boerderijen aanwezig. Het gebied met haar rijke historie heeft een uitgestrekt net van zandwegen, die het tot een aantrekkelijk wandelgebied maken. Er is een drie kilometer lange gemarkeerde wandelroute uitgezet, die begint bij het informatiepaneel langs de weg van Ansen naar Uffelte, midden op het landgoed. Langs Rheebruggen voert ook een fraaie fietsroute.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Braake, ir. G. Ter; Drentse havezaten. Van Huis te Anssen tot Huize Westrup; Meppel, Krips Repro, 1987.

Bos, J., F.J. Hulst en P. Brood (redactie); Huizen van stand. Geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners.; Amsterdam/Meppel, Boom, 1989.

Informatie Het Drentse Landschap.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.