Slot Zuylen in Oud Zuilen

Frank van Borsselen

Het eerste slot Zuylen is omstreeks 1250 gesticht door Steven van Zuylen. Het middeleeuwse kasteel werd opgetrokken in het plaatsje Oud-Zuylen in de huidige gemeente Maarssen, niet ver van de Utrechtse Vecht. Een eeuw later trouwt een erfdochter met Frank van Borsselen, waardoor Zuylen in deze familie komt. Uit dit geslacht stamt de Frank van Borsselen, die later trouwt met Jacoba van Beieren.

Hoekse en Kabeljauwse twisten

Het oude kasteel Zuylen werd, vermoedelijk in verband met de Hoekse en Kabeljauwse twisten, in 1420 verwoest door de Utrechters. Meer dan eeuw bleef er een ruïne liggen. De heropbouw van het kasteel was niet direct nodig omdat Frank van Borsselen meestal in Zuid-Holland of Zeeland verbleef en daar verschillende onderkomens had. Dat gold ook voor zijn nazaten, die elders in het Utrechtse woonden.

Ridderhofstad

Pas in 1525 werd een nieuw kasteel Zuylen gebouwd en wel door graaf Willem van Rennenberg. Dit kasteel werd opgenomen in de lijst van ridderhofsteden in de provincie Utrecht. Het kasteel zag er toen waarschijnlijk uit zoals op de afbeelding van de oude kaart te zien is.
In de zeventiende eeuw kwam slot Zuylen in handen van Adam van Lokhorst, nadat het kasteel intussen enkele andere eigenaren had gehad. Adam van Lokhorst trouwde tweemaal. Via vererving kwam Zuylen daarna in 1665 in het bezit van de familie Van Tuyll van Serooskerken. In het rampjaar 1672, waarin in heel Nederland zoveel kastelen door de Fransen werden vernield, ontliep kasteel Zuylen dit lot.

Tuyll van Serooskerken

In 1752 gaf Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken opdracht voor een grote verbouwing van het slot. De verdedigingsfunctie van het middeleeuwse kasteel was verdwenen en daarom moest Zuylen een buitenverblijf worden. Vele kasteeleigenaren verbouwden hun bezitting in die tijd. Het kasteel kreeg een geheel ander uiterlijk. Gevels en ramen werden gewijzigd en de ingang werd verplaatst naar de zuidgevel. De gracht aan die zijde werd gedempt.
Het kasteel heeft nu de vorm van een U en is aan drie zijden door water begrensd. Het kasteelterrein is toegankelijk via een bruggetje over de buitengracht door een poortgebouw. Via een pad, dat aan de westzijde met een muur van de gracht is gescheiden komt men via een tweede bruggetje op het voorplein van het kasteel.

Belle van Zuylen

Een van de bekendste bewoners van kasteel Zuylen was Belle van Zuylen. Op 20 oktober 1740 werd zij geboren als Agneta Elisabeth van Tuyll. Ze kreeg privé-les en ze hield zich bezig met studeren, tekenen, filosoferen en tuinieren. Tot haar huwelijk in 1771 met de Zwitser Ch.E. de Penthés de Saint-Hyacinthe de Charrière woonde ze 's zomers meestal op Zuylen, waar ze contacten onderhield met verschillende bekende mensen in geheel Europa. Na haar huwelijk vertrok ze naar Zwitserland, waar ze in 1805 overleed. Ze stond in Europa bekend als de romanschrijfster Madame Charrière. Belle van Zuylen schreef niet alleen korte verhalen, novellen en romans, maar ook toneelstukken en essays. Verder hield zij zich ook bezig met poëzie en zelfs componeerde ze enkele muziekstukken; ze was dus een veelzijdige cultuurbrengster.

Museum

De familie van Tuyll van Serooskerken bleef eeuwenlang in het bezit van Zuylen en bewoonde het kasteel ook. Pas in 1951 werd de woonfunctie opgeheven. Het kasteel werd door de laatste bewoner, ir. Frederik Christiaan Constantijn baron van Tuyll van Serooskerken, die was getrouwd met Lucile Agnes baronesse van Lynden, ingebracht in een stichting, waarna Zuylen werd omgevormd tot een museum. Het echtpaar bracht het huis, de tuin en een groot deel van de inboedel in.
In het museum kan een rondgang worden gemaakt door verschillende vertrekken. Het kasteelmuseum bewaart meer dan 12.000 verschillende voorwerpen, die herinneringen oproepen aan het kasteel en zijn bewoners. Daaronder zijn uiteraard ook veel voorwerpen te zien, die te maken hadden met de befaamde schrijfster Belle van Zuylen.

Slangenmuur

Zo kan het publiek tegenwoordig niet alleen genieten van het kasteel en zijn inventaris, maar ook van de tuin, de directe omgeving van kasteel Zuylen. De tuin is weliswaar niet zo groot, maar het is een fraaie tuin, waarin de slangenmuur een bijzonderheid is. Een slangenmuur is een muur die is opgetrokken op een slangvormig fundament, waardoor hier aangeplante struiken en planten beschut worden voor slechte weersomstandigheden, maar veel zon kunnen opvangen. Er kunnen daardoor bijzondere gewassen worden gekweekt.

Verplaatste ingang van Zuylen

In 1752 gaf Diederik Jacob van Tuyl van Serooskerken opdracht aan de befaamde architect Jacob Marot om het slot Zuylen te verbouwen. Niet alleen werden de gevels en de ramen gewijzigd, maar de ingang werd verplaatst naar de zuidoostzijde.
Verplaatste ingang van Zuylen

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Bardet, Ir. J.D.M.; Kastelenboek provincie Utrecht; Bussum, De Haan, 1975, 5e druk.

Olde Meierink, B,, e.a.(red.); Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht; Utrecht, Matrijs, 1995.

Nederlands Adelsboek, jaargang 95 (2010); Den Haag, Centraal Bureau voor Genealogie, 2010.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.