Kasteel Ten Bergh in Oirschot

Kasteel in Noord-Brabant

In het dal van de Beerze in het plaatsje Spoordonk ten noordwesten van het Brabantse Oirschot stond eens een kasteeltje dat een van de twee zetels was van het geslacht van de heren van Oirschot. Dat was het kasteeltje Ten Bergh, dat ook wel werd aangeduid als Spoordonk. De andere zetel van deze heren was het kasteel Groot of Oud-Beijsterveld, meestal Bijsterveld genoemd, aan de noordzijde van Oirschot in de huidige wijk Notel.

Mottekasteel

Wanneer het kasteeltje is gesticht is niet bekend, maar het kan zijn dat het is ontstaan als mottekasteel, dat later werd uitgebreid en gewijzigd. Uit enkele oude tekeningen die van Ten Bergh bekend zijn, blijkt niet dat het een goed verdedigbaar huis was, hoewel de tekening van Meerhout een soort van gedeeltelijke ommuring aangeeft.

Oirschot

Oirschot is al een oude heerlijkheid, die tweeherig was. De heren van Oirschot deelden hun rechten met de hertog van Brabant. In de veertiende eeuw waren het de heren van Leefdael, die Ten Bergh bewoonden. Latere heren waren de heren van Petershem. Via een erfdochter kwam Ten Bergh door huwelijk van Beatrix van Petershem in 1410 aan Rikald de Merode. Van een van deze latere heren, Richard V van Merode, die in 1560 overleed, is nog een zwart marmeren grafzerk aanwezig in de laat-gotische kruisbasiliek van Oirschot. Deze Richard was een zoon van Richard IV en Margaretha van Horn. Behalve heer van Oirschot was hij ook heer van Hilvarenbeek.

Sweerts de Landas

Een van de Merodes kwam in financiële problemen en moest Ten Bergh verkopen. Een mevrouw Catharina de Cort-Stevens, die deze heer van Merode geld had verstrekt, nam in Ten Berghe haar intrek. In 1672 kwam de heerlijkheid Oirschot echter in het bezit van de familie Sweerts de Landas.

Sloop

Het kasteel Ten Bergh verdween door sloop in het begin van de achttiende eeuw. Sloopmateriaal werd omstreeks 1770 gebruikt voor het opnieuw gebouwde huis Bijsterveld in Oirschot, waar de heren Sweerts de Landas het oude kasteel heropbouwden.
Het kasteelterrein wordt nu gebruikt als weiland. In de negentiger jaren van de vorige eeuw zijn er onderzoeken geweest. Boringen maakten duidelijk dat er in de grachten vulmateriaal werd aangetroffen. Deze grachten waren circa tien meter breed en omzoomden een terrein van ongeveer zeventig bij zestig meter. Ook op het binnenterrein, waar nog een reliëf is te onderkennen, werden muurresten aangetroffen, want boren liepen daar vast op puin.

Rentmeestershuis

Van het kasteel zelf rest verder niets meer. Er is nog een huis tussen het weiland en de openbare weg, die van veel later datum moet zijn. Waarschijnlijk was het ooit een soort poortgebouw. Het wordt nu het rentmeestershuis genoemd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Oirschot, Anton van; Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant. Hun bewoners en bewogen geschiedenis; Rijswijk, Elmar, 1981, p. 129.

Becx, Esther, e.a.; Kastelengids van Noord-Brabant; Utrecht, Matrijs, 1999, p. 135.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.