Aardbeving Lissabon in 1755

Allegorie aardbeving

De Portugese hoofdstad Lissabon werd op 1 november 1755 opgeschrikt door een van de meest vernietigende en dodelijke aardbevingen in de Europese geschiedenis. Er waren tienduizenden doden te betreuren. De herbouw van de stad vergde veel energie en geld. Mede hierdoor kwam er een einde aan de koloniale aspiraties van Portugal.

Onrust in Lissabon

De aardbeving bij Lissabon had een sterkte van negen op de schaal van Richter. Het epicentrum van de beving lag tweehonderd kilometer uit de kust bij Kaap Sint-Vincent. De aardbeving op de bodem van de Atlantische Oceaan werd gevolgd door een tsunami en een brand. Hierdoor ging bijna heel Lissabon verloren. De aardbeving zorgde voor veel politieke onrust in Portugal. De herbouw van de stad vergde veel energie en geld.

Kolonies

Mede hierdoor kwam er een einde aan de koloniale aspiraties van Portugal. In de vijftiende en zestiende eeuw had Portugal dankzij ontdekkingsreizigers als Bartolomeu Dias (1450-1500), Vasco da Gama (1460-1524) en Pedro Alvares Cabral (1467-1520) gebieden ontdekt waar de Westerse invloed nog niet was doorgedrongen. Portugal beschikte daardoor in korte tijd over een immens koloniaal rijk in Afrika, Azië en Amerika. Na de aardbeving in Lissabon gingen deze belangen grotendeels verloren. De Portugese kolonies konden zich niet verdedigen tegen de Spaanse en Hollandse aanvallen.

Seismologisch onderzoek

De regering stelde een uitgebreid onderzoek in naar de omstandigheden van de aardbeving. Parochies werdeb betrokken bij dit onderzoek. Zij moesten een lange vragenlijst beantwoorden, waarin onder meer werd gevraagd naar de tijdsduur, het aantal naschokken, de aangerichte schade en het gedrag van dieren. In feite was dit het eerste moderne seismologische onderzoek. De aardbeving in 1755 had waarschijnlijk een kracht van 9 op de Schaal van Richter.

Nasleep aardbeving

Na de aardbeving begon minister Sebastiao de Melo (1699-1782) direct met de herbouw van Lissabon. Koning Jozef I van Portugal (1714-1777) gaf deze politicus, ook bekend als de Markies van Pombal, meer macht. Portugal moest weer een belangrijke rol gaan spelen op economisch en koloniaal gebied, vond de koning. Een groep van tegenstanders wilden koning Jozef en Sebastiao de Melo vermoorden. Jozef I overleefde ternauwernood een moordaanslag. De daders werden gepakt en bekenden onder marteling dat ze waren ingehuurd door de familie Tavora. Dit gaf Sebastiao de Melo de kans om af te rekenen met de invloedrijke familie Tavora. Een groot aantal familieleden werd geëxecuteerd. Ook de jezuïet Gabriel Malagrida, de leraar van Leonora de Tavora, verloor zijn leven. Vervolgens werden in september 1759 de jezuïeten uit Portugal verdreven. Hun bezitting werden verbeurd verklaard.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis Portugal

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.