Stelling van Amsterdam

Werelderfgoed

De Stelling van Amsterdam was een verdedigingslinie die tussen 1880 en 1920 rond de hoofdstad werd aangelegd. De stelling met 45 forten is 135 kilometer lang. De vestingwerken die de hoofdstad moesten beschermen vormden een onderdeel van de Nederlandse waterverdedigingslinie. De Stelling van Amsterdam staat sinds 1996 op de Werelderfgoedlijst.

Fortificatie

De verdedigbaarheid van de Stelling van Amsterdam is nooit getest. Wel werden er tijdens de Eerste Wereldoorlog duizenden soldaten gelegerd, maar deze dienstplichtigen hoefden niet in actie te komen, omdat Nederland in deze oorlog haar neutraliteit kon behouden. In deze oorlogsjaren werd ook duidelijk dat dergelijke fortificaties niet zinvol meer waren.

Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog zou de aanwezigheid van de stelling de Duitse plannen bij de aanval op ons land in 1940 toch hebben beïnvloed. De Duitse generale staf meende dat verovering van de Stelling van Amsterdam wel mogelijk was, maar mogelijk teveel tijd, inspanning, manschappen en materiaal vergen. Men koos als speerpunt voor de aanval het regeringscentrum Den Haag en de haven van Rotterdam in Zuid-Holland.

Waterlinie

De Stelling van Amsterdam was primair een waterlinie. Bij een vijandelijke aanval zou een groot gebied rond Amsterdam onder water gezet worden. Men bouwde forten op de plaatsen waar de waterlinie werd doorkruist door dijken, spoorlijnen of wegen. Daarnaast kwamen er versterkingen op plaatsen waar het water niet hoog genoeg zou komen te staan.

Spaarndam

Een mooi voorbeeld van een fort in de Stelling van Amsterdam is het Fort bezuiden Spaarndam aan het Noorder Buiten Spaarne. Dit fort met een betonnen gebouw werd tussen 1882 en 1903 gebouwd. Het fort bood onderdak aan 177 militairen. Het Fort bezuiden Spaarndam beschikte over twee kanonnen met een kaliber van tien centimeter. Na de Tweede Wereldoorlog werd het fort tot de jaren tachtig gebruikt als munitiedepot voor het Nederlandse leger.

Pampus

Ook Pampus in het IJmeer is bijzonder. Het Fort Pampus staat op een kunstmatig eiland dat in 1887 als onderdeel van de Stelling van Amsterdam werd aangelegd om de vaargeul naar Amsterdam te verdedigen voor aanvallen vanuit de toenmalige Zuiderzee. Op de bovenste verdieping van het fort stonden twee draaibare pantserkoepels met Krupp-Gruson kanonnen.

Werelderfgoedlijst

De forten en verdedigingswerken kregen na de Tweede Wereldoorlog nieuwe functie. Veelal kregen ze een culturele, toeristische of natuurbestemming. De Stelling van Amsterdam werd in 1996 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO geplaatst. De hele Nederlandse waterverdedigingslinie werd in 2021 toegevoegd aan de reeds bestaande inschrijving van de Stelling van Amsterdam.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan geschiedenis van Amsterdam. Lees Amsterdam: Stadsgeschiedenis in 150 episoden als u uw bezoek aan Amsterdam wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van Amsterdam. De Stelling van Amsterdam komt ook voor in onze uitgave Amsterdam: Stadsgeschiedenis in 150 episoden.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Vervolg uw reis door Amsterdam

Amsterdam Hoofdpagina
ABC van Amsterdam

Ruud van Capelleveen schrijft regelmatig een artikel over de rijke geschiedenis van de hoofdstad van Nederland. In dit e-book verzamelde hij 150 verhalen die zijn grote interesse en betrokkenheid tonen. Deze uitgave over Amsterdam bevat 150 episoden uit de rijke geschiedenis van Amsterdam aan de hand van interessante plaatsen en opmerkelijke verhalen. U kunt de geschiedenis van deze prachtige stad en zijn soms eigenwijze inwoners volgen vanaf de middeleeuwen tot in deze tijd.
Amsterdam


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.