Jacobus Cornelius Kapteyn (1851-1922)

Nederlandse astronoom

De Nederlandse astronoom Jacobus Cornelius Kapteyn werd op 19 januari 1851 geboren in Barneveld. Op 17-jarige leeftijd ging Jacobus wiskunde en natuurkunde studeren in Utrecht. Kapteyn promoveerde in 1875 op het proefschrift 'Onderzoek der trillende platte vliezen'.

Sterrenkunde en theoretische mechanica

In 1877 werd Jacobus Kapteyn als eerste hoogleraar sterrenkunde en theoretische mechanica benoemd in Groningen. In Groningen kon hij geen observatorium realiseren. Daarom zocht hij contact met de sterrenwacht in Kaapstad, waar hij samen met David Gill de catalogus 'The Cape Photographie Durchmusterung for the equinox 1875' samenstelde. In deze studie beschreef het tweetal meer dan 450.000 sterren, die aan het zuidelijk halfrond zichtbaar waren.

Beweging van sterren

Jacobus Kapteyn kreeg ook bekendheid door zijn studie naar de eigen beweging van sterren. Kapteyn ontdekte dat er twee stromen, tegengesteld aan elkaar, waren. Deze theorie vormde de basis voor het bewijs, dat de melkweg roteert. Deze gedachte werd later uitgewerkt door Bertil Lindblad en Jan Hendrik Oort. In 1897 ontdekte Jacobus Kapteyn een rode dwergster op een afstand van 12,8 lichtjaar, met een zeer grote eigen beweging. Die ster werd naar hem vernoemd: de Ster van Kapteyn.

Verdeelde melkweg in sectoren

In 1906 stelde Jacobus Kapteyn voor om de melkweg te verdelen in sectoren, die door verschillende sterrenwachten bestudeerd zouden worden. Op deze manier zou de studie van de hemellichamen veel effectiever kunnen verlopen. Van de te bestuderen sterren zouden de magnitude, de eigen beweging, de parallax en de spectraalklasse bepaald worden. Het plan van Jacobus Kapteyn werd enthousiast ontvangen door de astronomen en betekende de eerste belangrijke internationale astronomische samenwerking.

Belangrijke astronomische studie

Vlak voor zijn dood werd zijn belangrijkste astronomische studie gepubliceerd in het tijdschrift Astrophysical Journal. In 'First attempt at a theory of the arrangement and motion of the sidereal system' beschreef Jacobus Kapteyn de resultaten van het astrometrische onderzoek. De Melkweg werd in deze studie beschreven als een lensvormig stelsel, waarvan de dichtheid vanaf het centrum steeds minder werd. Kapteyn schatte de omvang van de melkweg op 40.000 lichtjaar en de afstand van de zon tot het centrum van de melkweg zou ongeveer 2.000 lichtjaar bedragen. Jacobus Kapteyn hield echter geen rekening met de absorptie van het licht door interstellair stof. Hierdoor werd de omvang later vastgesteld op 100.000 lichtjaar en de afstand van de zon tot het centrum op 30.000 lichtjaar.

Kapteyn Instituut in Groningen

Jacobus Kapteyn overleed op 18 juni 1922 in Amsterdam. Het Kapteyn Instituut in Groningen is naar hem vernoemd, evenals De Kapteyn Sterrenwacht in Roden.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen
Astronomie

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.