Anton Pannekoek (1873-1960)

Nederlandse astronoom en marxist

De Nederlandse astronoom en marxist Anton Pannekoek werd socialist en ging zich later verdiepen in de theoriën van Karl Marx. Hij kreeg in de academische wereld veel aanzien in binnen- en butenland als astronoom. Zijn populaire boek 'De groei van ons wereldbeeld' over de geschiedenis van de sterrenkunde werd een groot succes.

Opleiding

Anton Pannekoek werd op 2 januari 1873 in Vaassen geboren. Pannekoek studeerde vanaf 1891 wiskunde en natuurkunde in Leiden. Anton had al vroeg interesse in astronomie. Reeds voor zijn studie had hij waarnemingen naar de variabiliteit van de poolster Polaris verricht. Als student publiceerde hij zijn eerste artikel 'On the necessity of further researches on the milky way', over de noodzaak om verder onderzoek uit te voeren in de Melkweg. Na zijn studie kreeg Anton Pannekoek een aanstelling als observator bij de Leidse Sterrewacht.

Socialist

Rond de eeuwwisseling werd Anton Pannekoek een overtuigd socialist. Hij ontwikkelde zich tot een bekende publicist op het gebied van het socialisme en publiceerde ook in Duitse bladen. In Berlijn werd hij docent aan de school van de Duitse socialistische partij. Later kreeg hij door zijn radicale opvattingen problemen en keerde terug naar Nederland. Zijn leven lang bleef hij zich inzetten voor het socialisme en schreef hierover tal van boeken, soms onder pseudoniem.

Hoogleraar in Amsterdam

Anton Pannekoek was leraar natuurkunde en scheikunde in Helmond, Hoorn en Bussum. Ondanks de inspanningen van de hoogleraar Willem de Sitter liep de poging om Anton Pannekoek aan te stellen bij de Leidse Sterrewacht op niets uit. De linkse sympathieën van Pannekoek vormden een te hoge hindernis voor minister Ruijs de Beerenbrouck. In 1919 werd hij lector van de Universiteit van Amsterdam. In 1925 werd hij buitengewoon hoogleraar en in 1932 werd Pannekoek door de Amsterdamse universiteit benoemd tot gewoon hoogleraar.

Grondlegger van de astrofysica in Nederland

Anton Pannekoek hield zich eerst bezig met de verdeling van de sterren en de structuur van de Melkweg en later met de evolutie van sterren. Hij werd hierdoor de grondlegger van de astrofysica in Nederland. Anton reisde veelvuldig naar het buitenland voor het doen van waarnemingen aan zonsverduisteringen en bracht in 1926 op Java de zuidelijke sterrenhemel in kaart.

Internationaal vermaard

Pannekoek was internationaal vermaard en kreeg in 1936 een eredoctoraat van de Harvard Universiteit. Zijn belangrijkste publicatie betrof een populaire verhandeling over de geschiedenis van de sterrenkunde, dat verscheen onder de titel 'De groei van ons wereldbeeld'.

Overlijden

Anton Pannekoek overleed op 28 april 1960 in Wageningen. Het astronomisch instituut van de Universiteit van Amsterdam is later naar hem vernoemd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen
Astronomie

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.