Wilhelm Röntgen (1845-1923)

Duitse natuurkundige

De Duitse natuurkundige Wilhelm Röntgen woonde jarenlang in Nederland. Hij bezocht de Ambachtsschool in Utrecht, maar hij werd hier niet toegelaten tot de universiteit. Hij vervolgde zijn studie daarom aan de technische hogeschool in Zürich. Wilhelm Röntgen is de ontdekker van de naar hem genoemde röntgenstralen. Hiervoor ontving hij in 1901 de eerste Nobelprijs voor Natuurkunde.

Nederland

Wilhelm Conrad Röntgen werd op 27 maart 1845 geboren in Lennep, Remscheid. Hij was de zoon van een textielhandelaar en fabrikant. Zijn moeder, Charlotte Constanze Frowein, kwam uit Amsterdam. Op driejarige leeftijd verhuisde het gezin naar Apeldoorn, waar hij de lager school bezocht. Daarna studeerde hij aan de Ambachtsschool in Utrecht. Daar woonde hij op kamers bij de scheikundeleraar Jan Willem Gunning, die hem op het spoor van de natuurwetenschap zette.

Studie

Röntgen werd van school verwijderd toen hij weigerde om de leerling aan te geven die een karikatuur van een leraar had getekend. Aan de universiteit in Utrecht werd hij afgewezen, omdat hij de klassieke talen onvoldoende beheerste. Hij mocht de lessen alleen als toehoorder bijwonen. Röntgen volgde er colleges in botanie, fysica, geometrie, stereometrie en zoölogie. De technische hogeschool in Zürich liet hem in 1865 na een toelatingsexamen toe. Röntgen studeerde in 1868 af als werktuigbouwkundig ingenieur. Daarna volgde hij bij August Kundt aan deze technische hogeschool een vervolgopleiding in de natuurkunde. Op 22 juni 1869 promoveerde hij op het proefschrift 'Studien über Gase'.

Professor

Na zijn studie werd hij door August Kundt gevraagd om diens assistent te worden. Röntgen volgde Kundt toen hij hoogleraar aan de Universiteit van Würzburg werd. Toen August Kundt twee jaar later naar de toen recent opgerichte Universiteit van Straatsburg ging, volgde Röntgen hem opnieuw. Aan deze universiteit werd Röntgen benoemd tot privaatdocent. Röntgen bekleedde verscheidene leerstoelen. Van 1876 tot 1888 was hij professor aan de universiteit van Straatsburg. Daarna werkte hij tot 1900 in Würzburg. Röntgen werkte in de laatste jaren van zijn leven in München.

X-straling

In 1895 ontdekte Wilhelm Röntgen aan de universiteit van Würzburg een bijzondere straling, die hij 'X-straling' noemde. Hij ontdekte dat de stralen ongehinderd door zachte materialen zoals papier en textiel heen gingen. Hiermee kon het innerlijk van het menselijk lichaam van buitenaf bekeken worden en werd het mogelijk om bijvoorbeeld het skelet af te beelden. Later verklaarde Röntgen dat hij, nadat hij voor het eerst zijn eigen skelet had gezien, zijn proeven lange tijd geheim had gehouden, omdat hij bang was dat zijn reputatie schade zou oplopen als zou blijken dat hij zich had vergist. Pas zes weken later toonde hij een röntgenfoto van zijn hand aan zijn echtgenote Anna Bertha Ludwig.

Röntgenstralen

Aanvankelijk werd zijn uitvinding alleen in medische kring gebruikt, maar later werden röntgenstralen ook toegepast op andere materialen, zoals bij de controle van zwakke plekken in constructies. Men ging in de medische wereld röntgenstralen ook toepassen bij de behandeling van tumoren, maar reeds snel ontdekte men dat deze methode ook een groot nadeel opleverde. Als patiënten teveel aan röntgenstraling werden blootgesteld kregen zij kanker.
Daarom gaat uw tandarts in dekking als hij een foto van uw gebit neemt. Hij maakt immers veel foto's en zou een overdosis kunnen oplopen. Omdat uw gebit niet elke dag bestudering behoeft, loopt u zelf echter weinig of geen risico.

Nobelprijs voor Natuurkunde

Wilhelm Röntgen heeft geen patent aangevraagd voor zijn ontdekking, omdat hij vond dat iedereen gebruik moest kunnen maken van zijn belangrijke uitvinding. Ook weigerde hij de toekenning van een adellijke titel. Als eerbetoon werd in 1901 de eerste Nobelprijs voor Natuurkunde aan Wilhelm Röntgen toegekend.

Overlijden

Wilhelm Röntgen overleed op 10 februari 1923 op 77-jarige leeftijd in München aan darmkanker. In zijn testament bepaalde Röntgen dat al zijn wetenschappelijke en persoonlijke aantekeningen moesten worden vernietigd. Hij werd begraven op het Alten Friedhof in Giessen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen. Wilhelm Röntgen komt ook voor in onze uitgave Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen
Uitvinders

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.