Station Antwerpen-Centraal

Indrukwekkend station

Sommige stations zijn zo indrukwekkend, dat je vergeet om verder te reizen. Het hoofdstation aan het Koningin Astridplein in Antwerpen heeft een prachtig ouderwets interieur: een kathedraal voor afscheid en ontvangst. Van 1873 tot 2007 was het Station Antwerpen-Centraal een kopstation.

Geschiedenis

Het eerste station op deze plaats werd in juli 1836 geopend aan de spoorlijn Mechelen-Antwerpen. Dit eerste houten gebouwtje werd in 1855 vervangen door een nieuw groter station toen de spoorlijn naar Nederland gereed kwam. Het spoor naar Nederland hinderde de ontwikkeling van de stad, maar ook de vele overwegen op het spoortraject in de richting van Mechelen vormden obstakels voor het groeiende verkeer. Na jaren discussie koos men in voor de oplossing in 1873 van een verhoogde spoordijk, die met een boog ook richting Nederland liep, plus een nieuw centraal station dat kopstation zou worden. Treinen moesten dus terugrijden in de richting waaruit ze gekomen waren.

Perrons op drie verdiepingen

Bij de komst van de Trans Europ Express-treinen in de twintigste eeuw werd dat een probleem, dus die stopten niet in Antwerpen-Centraal, maar bogen af naar Antwerpen-Berchem, waar ze wel rechtdoor konden rijden. Door het boren van een tunnel tussen Antwerpen-Dam en Antwerpen-Centraal ontstond een directe verbinding, waarmee dat probleem vanaf maart 2007 opgelost was. Dat ging gepaard met een complete verandering van de perrons, die nu op drie verdiepingen liggen waarvan enkel de laagste aansluit op de tunnel, maar beide andere kopsporen zijn gebleven. Dat geeft ook een ander zicht op de perrongevel van het stationsgebouw, die vroeger regelmatig opdook in speelfilms.

Ontwerp

Het huidige Station Antwerpen-Centraal is een creatie van Louis Delacenserie. Hij kreeg hierbij hulp van Charles Poupaert. De perronoverkapping werd door Clément Van Bogaert ontworpen. Louis Delacenserie en Charles Poupaert bouwden in de eclectische stijl. Dit betekent dat zij stijlelementen uit verschillende perioden combineerden in hun ontwerp. Architect Delacenserie zou zich hebben laten inspireren door het toenmalige stationsgebouw van Luzern uit 1896 en het Pantheon in Rome. Koning Leopold II had zich ook met het Antwerpse stationsgebouw bemoeid. Hij meende dat het stationsgebouw een monumentaal aanzien moest krijgen en volledig met inheemse materialen worden opgericht. Vandaar ook de grote koepel boven de hal met op 75 meter zijn hoogste punt. Toen het gebouw klaar was, noemde Leopold het 'une belle petite gare' (een mooi stationnetje). Hij was kennelijk wel wat grootsheid gewend. Behalve de koning bemoeide ook de Antwerpse middenstand zich met de bouw van Station Antwerpen Centraal. Dankzij de kooplieden werd de hoofdingang verplaatst van de zijde waar het Koningin Astridplein ligt naar de kant van De Keyserlei, waar je recht het stadshart in kijkt met de kathedraaltoren aan de einder.

Louis Delacenserie

Architect Louis Delacenserie (1838-1909) wordt vooral herinnerd vanwege de wijze waarop hij met zijn neogotische stijl het stadsbeeld van Brugge bepaalde. Delacenserie kreeg zijn opleiding aan de Vrije Academie in Brugge, waar hij studeerde onder Jean-Brunon Rudd. In juli 1862 won hij de Prix de Rome, waardoor hij in Italië inspiratie kon gaan opdoen. In 1870 werd hij in Brugge aangesteld als stadsarchitect. Naast zijn werk als stadsarchitect van Brugge voerde hij veel privé- en openbare opdrachten uit, zoals het Station Antwerpen-Centraal. Louis Delacenserie overleed op 2 september 1909 in Brugge. Hij werd er begraven in de Sint-Walburgakerk.

Overkapping

Zoals gezegd, kwam bovenop het stationsgebouw een grote koepel. Het hoogste punt van de indrukwekkende koepel ligt op vijfenzeventig meter. Als u het perron oploopt valt de 43 meter hoge overkapping van ingenieur Clément Van Bogaert direct op. Deze hoogte was nodig om de rook van de stoomlocomotieven op te vangen. De perronoverkapping is 66 meter breed en 186 meter lang. Het stationsgebouw kreeg in de jaren zeventig status als beschermd monument.

(Dit artikel kwam met hulp van Frits Schetsken tot stand)

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis van België

België

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.