Schrijn van Doornik

Kostbaar bezit

In een schrijn in de kathedraal van Doornik wordt het kostbaarste bezit van een religieuze gemeenschap bewaard. Binnen het katholicisme zijn dat veelal stoffelijke en andere resten van aanbeden heiligen, meestal de patroon of patrones van een kerk. Voor de verfraaiing van de bergplaats van deze relieken sparen gelovigen dan ook kosten noch moeite. In de Onze-Lieve-Vrouwkathedraal van Doornik is dat niet anders.

Geschiedenis

Doornik in Henegouwen bestond al in de Romeinse tijd. Zij noemden het Turnacum. De plaats kwam later in handen van de Salische Franken. Onder Childerik en Clovis was Doornik de hoofdstad van het Frankische rijk. In 486 verplaatste Clovis de hoofdstad naar Parijs. In de elfde eeuw was Doornik wat verbleekt. De uit Doornik afkomstige bisschop Etienne d'Orléans besloot daar iets aan te doen. Hij liet een Onze-Lieve-Vrouweschrijn maken door Nicolaas van Verdun. De schrijn kwam in 1205 gereed.

Reliekhouder

De oorspronkelijke inhoud van de reliekhouder is verdwenen, maar waarschijnlijk ging het om relikwieën van de van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Sommigen beweren dat er resten van de Heilige Maagd in werden bewaard, maar dat is niet erg waarschijnlijk. De iconografie op de schrijn, het leven van Maria en Christus, verwijst naar de Heilige Maagd. Het is zeker dat de gelovigen in de Doornikse kathedraal dachten, dat zij deze relieken in bezit hadden.

Nicolaas van Verdun

De decoratie van de schrijn uit Doornik is van de hand van een van de sleutelfiguren van de middeleeuwse kunst. Over het leven en het werk van de edelsmid Nicolaas van Verdun is weinig bekend, maar de enkele stukken, die vrijwel zeker aan hem kunnen worden toegeschreven, tonen zijn belang voor de overgang naar de gotiek in 1200.

Processies

Jarenlang was de volledige naam van het schrijn 'Onze-Lieve-Vrouw van Vlaanderenschrijn' en mochten de Gentenaars de schrijn in de processies door Doornik dragen. De toevoeging 'van Vlaanderen' duidt waarschijnlijk op de schenking van de edelstenen, het goud en het zilver door bemiddelde Vlamingen. Er vond in die tijd veel handel plaats tussen Doornik en Gent via de Schelde. Tijdens de Beeldenstorm van de zestiende eeuw werd de schrijn verborgen onder het hooi in een paardenstal en bleef daardoor behouden. Maar in de achttiende eeuw vond er een catastrofale restauratie plaats: de hele schrijn werd in een bad met goud ondergedompeld. Hierdoor is veel van het fijne hoogreliëf van Nicolas van Verdun verloren gegaan.

Franse tijd

Toen de Fransen in 1796 naar Doornik kwamen werd de schrijn opnieuw verborgen. De kerk bracht de schrijn onder bij de weduwe Criquillions. Haar tweede echtgenoot wilde het bij de heropening van de kerken door het concordaat met Napoleon Bonaparte niet zomaar afstaan. Hij wilde er geld voor hebben en een jarenlange procesgang volgde. Uiteindelijk besloot de rechter in 1807 in het voordeel van de kathedraal van Doornik.

Louis Cloquet

In 1890 vond opnieuw een restauratie plaats, nu door een professor van de Gentse universiteit, Louis Cloquet. Hoewel de schrijn daardoor weer veel van zijn vroegere pracht hervonden heeft, zou die restauratie vandaag toch anders zijn verlopen, met meer voorstudie en minder aangevulde onderdelen.

Kathedraal van Doornik

Overigens is het Onze-Lieve-Vrouweschrijn niet het enige van de kathedraal van Doornik. Er is ook nog het Eleuthériusschrijn uit 1247, genoemd naar de eerste bisschop van Doornik, dat wordt gedragen in processies door inwoners van Blandain, en ten slotte is er het Jonkersschrijn (Chásse des Damoiseaux) uit 1571, geschonken door een Doornikse broederschap.

(Dit artikel kwam met hulp van Frits Schetsken tot stand)

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis van België

België

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.