Gerrit Adriaensz. Berckheyde (1638-1698)

Nederlandse kunstenaar

De Nederlandse kunstschilder Gerrit Adriaensz. Berckheyde werd bekend door zijn architectuurschilderijen van bekende plekken in steden als Haarlem, Amsterdam en Den Haag. De kunstenaar leefde en werkte in Haarlem. Samen met zijn broer Job maakte hij een lange reis naar Duitsland. Ze werkten onder meer aan het hof van Karel I Lodewijk van de Palts.

Opleiding

Gerrit Adriaensz. Berckheyde werd op 6 juni 1638 in Haarlem geboren in een gezin van eenvoudige komaf. Zijn vader was slager. Zijn oudere broer Job Adriaensz. Berckheyde speelde een belangrijke rol in de vorming van Gerrit. Job was ook kunstenaar. Gerrit leerde de eerste kneepjes van het schildersvak van zijn broer. Beide broers kwamen ook in aanraking met de beroemde schilder Frans Hals, bij wie ze mogelijk lessen volgden of in elk geval sterk door beïnvloed werden.

Duitsland

De broers Berckheyde maakten onder meer een gezamenlijke reis door Duitsland. Tussen 1654 en 1660 bezochten ze verschillende streken in Duitsland. Ze bezochten steden als Keulen, Bonn en Mainz. In Heidelberg werkten ze aan het hof van keurvorst Karel I Lodewijk van de Palts. Deze reis had een blijvende invloed op de stijl van Gerrit Adriaensz. Berckheyde. Vooral zijn architecturale precisie verbeterde.

Haarlem

Gerrit Berckheyde werd na terugkomst in Haarlem in 1660 lid van het Sint-Lucasgilde. Hij ontwikkelde zich tot een van de belangrijkste schilders van stadsgezichten van de Gouden Eeuw. Zijn werk kenmerkt zich door precisie, helder licht en een bijna fotografische weergave van stedelijke architectuur. Mensen zijn klein en spelen een ondergeschikte rol in zijn composities.

Hollandse stadsgezichten

Onder invloed van Pieter Saenredam, ook woonachtig te Haarlem, tekende hij veel rechtlijnige stijlvolle Hollandse stadsgezichten. Zijn favoriete onderwerpen waren de Grote Markt in Haarlem, het Binnenhof in Den Haag en de Dam in Amsterdam. Met name van deze stadsgezichten maakte Gerrit Berckheyde vele versies.

Overlijden

Gerrit Berckheyde overleed op 14 juni 1698 in Haarlem. Hij verdronk in de Haarlemse Brouwersvaart, nadat hij een herberg had verlaten. Het werk van Gerrit Berckheyde is onder meer te vinden in het Rijksmuseum en het Historisch Museum in Amsterdam.

Gerrit Berckheyde in Haarlem

Deze plek is goed herkenbaar. Gerrit Berckheyde stond met zijn rug naar het stadhuis toen hij een schets voor zijn schilderij in wording maakte. Wat ontbreekt is het beeld van de drukker Laurens Coster, want dat werd pas geplaatst in de negentiende eeuw.
Gerrit Berckheyde in Haarlem

Nieuwezijds Voorburgwal met Paleis op de Dam

Gerrit Berckheyde schilderde vanaf 1660 bijna uitsluitend stadsgezichten en deze zijn, ondanks zijn enorme productie, van hoge kwaliteit. In 1686 legde hij het stadhuis van Amsterdam, het huidige Paleis op de Dam, vast vanaf de Nieuwezijds Voorburgwal.
Nieuwezijds Voorburgwal met Paleis op de Dam

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.