Jan de Beijer (1703-1780)

Nederlandse tekenaar

Jan de Beijer was een tekenaar en schilder van stads- en dorpsgezichten uit de achttiende eeuw. Voor zijn tijdgenoten was Jan de Beijer de belangrijkste topografische tekenaar. Jan de Beijer bracht vooral Gelderland en het gebied tussen Kleef en Venlo in kaart. Daarnaast werkte hij veel in Amsterdam en Utrecht.

Opleiding

Over het leven van deze kunstenaar is weinig bekend. Jan de Beijer, ook wel geschreven als Beyer, werd op 24 september 1703 geboren in het Zwitserse Aarau, waar zijn vader tijdelijk werkzaam was om soldaten te ronselen. Omstreeks 1709 woonde het gezin in Emmerik. Jan bracht daar zijn jeugd door en bezocht er het gereformeerde gymnasium aan de Geestmarkt. Op 19-jarige leeftijd deed hij belijdenis in de gereformeerde kerk in Emmerik. De Beijer ging rond 1722 in de leer bij Cornelis Pronk in Amsterdam. Na zijn leertijd opende Jan de Beijer een tekenacademie, die een redelijk aantal leerlingen had.

Dorpen en steden

In de achttiende eeuw ontstond een grote vraag naar afbeeldingen van dorpen en steden en de meest markante gebouwen in deze plaatsen. Deze tekeningen werden gekocht en verzameld door welgestelde particulieren. In juni 1731 reisde Cornelis Pronk naar Jan de Beijer in Emmerik. Mogelijk heeft Pronk hem op het idee gebracht om ook topografische tekeningen te gaan maken. Daar kon goed aan verdiend worden, want voor deze prenten bestond veel belangstelling. Feit is dat er van voor 1731 geen topografische tekeningen van Jan de Beijer bekend zijn. Hij tekende deze allemaal na deze ontmoeting.

Topografische prenten

Jan de Beijer richtte zich na het bezoek van Cornelis Pronk vooral op deze verzamelaars, want zij brachten soms grote collecties bij elkaar. De prenten verschenen later ook in boeken. Soms waren in een dergelijke uitgave honderden etsen bijeengebracht. Tekenaars die zich bezighielden met het maken van deze stadsgezichten werden ook wel 'topografen' genoemd. Jan de Beijer heeft veel door het land gereisd. Tijdens deze tochten maakte hij een groot aantal schetsen en studies, die hij later uitwerkte in uitgewerkte tekeningen en prenten.

Tekentochten

Jan de Beijer reisde jarenlang in de zomermaanden door ons land. Hij maakte deze reizen doorgaans tussen mei en september. In de wintermaanden werkte hij zijn schetsen en tekeningen uit. Hij reisde veel door Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. In 1742 was hij in de Liemers. Een jaar later bezocht hij Oost-Gelderland. In 1744 was hij in Utrecht, Roermond en Kleef. Vanaf 1745 tekende hij vooral in het westen van Nederland.

Amsterdam

Jan de Beijer kwam regelmatig in Amsterdam om daar te werken en te verkopen. Hij verhuisde in 1751 definitief naar Amsterdam. Hij richtte daar een tekengenootschap op. Vanaf dat moment schilderde hij vooral stadsgezichten in Amsterdam en Utrecht en in de omgeving van deze steden. Inmiddels had hij geleerd olieverfschilderijen te maken. Zijn leraar was de kunstschilder Johann Moritz Quinckhardt (1688-1772). Deze schilderijen, waarvan er slechts enkele bewaard zijn gebleven, zijn geen topwerken.

Belangrijke topografische tekenaar

De kunstenaar kon goed van zijn werk leven. Zijn prenten verschenen in boeken, maar werden ook los verkocht. Over zijn laatste jaren is weinig bekend. Op een gegeven moment heeft hij Amsterdam verlaten. Mogelijk woonde hij aan het einde van zijn leven in de omgeving van Kleef, maar het is ook mogelijk dat hij naar Emmerik is teruggekeerd. Jan de Beijer overleed op 15 februari 1780 in Emmerik, maar ook Rees en Doesburg worden genoemd als plaats van overlijden. Zijn naam komt niet voor in het overlijdensregister van de gereformeerde kerk in Emmerik.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.