George Breitner (1857-1923)

Nederlandse kunstschilder

De Nederlandse kunstschilder George Hendrik Breitner kwam uit Rotterdam, maar werd vooral bekend als schilder van het Amsterdamse stadsleven. Breitner schilderde met snelle penseelstreken een beeld van het stadsleven. Bijzonder was het gebruik van fotografie als documentatie en als geheugensteuntje bij het schilderen.

Haagse Academie

George Hendrik Breitner werd op 12 september 1857 in Rotterdam geboren. In zijn jeugd tekende Breitner vooral oorlogstaferelen en paarden. Op zijn veertiende verliet hij de school en ging hij werken op een kantoor. In zijn vrije tijd volgde hij tekenles bij de Rotterdamse tekenleraar Neurdenberg. Zijn vader was commissionair in granen en zag niets in het talent van zijn zoon. Neurdenberg raadde hem ten sterkste aan George zijn gang te laten gaan. Vader zwichtte en de schilder startte zijn opleiding aan de Haagse Academie. Breitner ondervond in deze tijd veel steun van Charles Rochussen en A.P. van Stolk, die verschillende van zijn werken kochten.

Paarden

George Breitner was vaak te vinden in de stallen van de Stadsrijschool. Binnen korte tijd had hij een goede naam opgebouwd door zijn paardenstudies en werd Breitner door H.W. Mesdag benaderd om mee te werken aan het panorama. Breitner schilderde onder meer de artillerie en het dorp Scheveningen op het in 1881 voltooide doek. In het begin van zijn carrière verkocht Breitner slechts zelden iets. Hij heeft dan ook dikwijls honger geleden. In 1882 kwam hij hierdoor in het ziekenhuis terecht.

Parijs

In navolging van Charles Rochussen wilde Breitner aanvankelijk historieschilder worden, maar na het lezen van Franse schrijvers als Gustave Flaubert en Émile Zola koos hij er voor om het hedendaagse leven op straat vast te leggen. In 1884 vertrok George Breitner naar Parijs, waar hij werkte op het atelier van Fernand Cormon. Na Parijs verhuisde hij naar Amsterdam, de stad waar hij tot zijn dood zou blijven leven en werken.

Amsterdam

In Amsterdam ontstonden zijn belangrijkste werken, waardoor hij de grote uitbeelder van de stad en het Amsterdamse leven, zowel bij dag als bij nacht, is geworden. Gretig zocht Breitner naar nieuwe opvattingen, nieuwe technieken en nieuwe onderwerpen voor zijn werk. In zijn eerste jaren in Amsterdam schilderde hij vooral naakten en portretten, zoals het bekende portret van de actrice Theo Frenkel Bouwmeester. In Amsterdam werd Breitner opgenomen in de kring van kunstenaars en schrijvers, die zich had gevormd rond het tweemaandelijkse literaire tijdschrift De Nieuwe Gids.

Bedrijvigheid

Met zijn naakten, doorleefde portretten en vooral met zijn stadsgezichten werd Breitner de leider van een groep jonge kunstenaars die in de jaren tachtig zorgde voor een belangrijke verschuiving in het artistieke klimaat in Amsterdam. Hij werkte hard en het succes bleef dan ook niet uit. Op veel van zijn werk is bedrijvigheid te zien. De stad breidde zich in snel tempo uit en Breitner schilderde veel taferelen, waarop dit te zien is. Door zich doelbewust te richten op de stemming in de stad Amsterdam, sloeg Breitner een nieuwe weg in. Hiermee onderscheidde hij zich van de kunstenaars die een meer topografische of historische benadering voorstonden.

Veranderingen

In 1905 werd George Breitner lid van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, een vereniging die zich sinds de oprichting in 1858 inzette om afbraak en verval van het culturele erfgoed te bestrijden. Nadat de paardentrams in 1900 waren vervangen door elektrische trams, schilderde Breitner de Dam niet meer. Het plein had aan charme verloren. Met zijn camera legde Breitner de afbraak van de oude Nieuwezijds Kapel en talrijke andere gebouwen vast. Deze foto's gebruikte Breitner als voorstudies voor zijn schilderijen.

Ongelukkig

Na 1914 had George Breitner steeds meer moeite om zijn schilderijen af te maken. Hij werd geplaagd door ziekte en geldzorgen. Hoewel hij in zijn laatste twintig levensjaren goede prijzen voor zijn werk ontving was de kunstenaar niet gelukkig. Breitner overleed op 5 juni 1923 in Amsterdam. Naast zijn Amsterdamse schilderijen liet de kunstenaar raak getroffen interieurs, prachtige portretten en naakten na. George Breitner wordt als de grootste vertegenwoordiger van het Nederlands impressionisme beschouwd.

Breitner in De Clercqstraat

We weten niet precies wanneer George Breitner dit schilderij van de De Clercqstraat in Amsterdam maakte. Wel weten we dat de straat, vernoemd naar de letterkundige Willem de Clercq (1795-1844) werd aangelegd op de plaats van de Lange Bleekerssloot met de hierbij gelegen blekerijen. De Lange Bleekersloot werd in 1895 gedempt. Toen George Breitner hier rondliep stonden er slechts enkele huizen.
Breitner in De Clercqstraat

Breitner op de Singelbrug in Amsterdam

Bij George Hendrik Breitner denkt u direct aan Amsterdam. Deze kunstenaar schilderde grachten, pleinen, bruggen en huizen die de hoofdstad zo karakteriseerden. Amsterdam maakte in die jaren een stormachtige ontwikkeling door.
Breitner op de Singelbrug in Amsterdam

Breitner: Meisje in rode kimono

De Amsterdamse kunstschilder George Hendrik Breitner raakte net als veel van zijn tijdgenoten in vervoering door de schoonheid van Japanse voorwerpen en kunststukken. Op zijn schilderijen zien we Japanse kamerschermen en indrukwekkende kimono's die meestal werden geshowd door zijn favoriete model Geesje Kwak.
Breitner: Meisje in rode kimono

Breitners gezicht op de Dam

De aquarel met de Dam in Amsterdam van George Hendrik Breitner kwam in 1944 door een schenking in de bezit van het Rijksmuseum. De schenking kwam van het echtpaar Drucker-Fraser. De verzamelaars Josef Drucker en Maria Lydia Fraser overleden dat jaar in Montreux.
Breitners gezicht op de Dam

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.