Corneille (1922-2010)

Nederlandse Cobra-kunstschilder

De Nederlandse kunstschilder en dichter Corneille beeldde vooral blijdschap uit. Deze blijdschap werd in latere jaren ook commercieel uitgebuit. Afbeeldingen van Corneille werden gebuikt om servies, dassen en andere commerciële producten te decoreren. Dit decoratiewerk van de gevierde Cobra-kunstenaar werd door de kunstwereld kritisch benaderd. Met zijn populariteit overvleugelde hij zijn collega Cobra-kunstenaars Karel Appel en Constant in Nederland. Hoe dan ook: Corneille was een populaire en een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse kunstenaars.

Cobra

Corneille werd op 3 juli 1922 geboren in Luik als Corneille Guillaume Beverloo. Hoewel de kunstenaar in België werd geboren bezit hij de Nederlandse nationaliteit. Hij had Nederlandse ouders. Corneille bracht zijn jeugd door in Haarlem waar hij studeerde op een reclameschool. Zijn vader was een ingenieur en begreep zijn keus voor de kunst niet. Het besluit om kunstenaar te worden veroorzaakte een definitieve breuk met zijn ouderlijk huis. Corneille verhuisde naar Amsterdam, waar hij vanaf 1943 studeerde aan de Rijksacademie in Amsterdam. Tijdens deze studiejaren ontmoette hij Karel Appel. Het werk van Corneille uit de oorlogsjaren lijkt geïnspireerd op Joan Miró. De schilderijen toonden wilde kleuren en vormen. Corneille kreeg zijn eerste solotentoonstelling in 1946 in Groningen. Hij reisde met Karel Appel naar Luik, waar hij kennis maakte met kunstenaars van de Jeune Peinture Belge. Een jaar later exposeerde hij met Karel Appel in Amsterdam.

Cobra

Corneille stond aan de wieg van de vrije schilderkunst in Europa. In 1948 leerde hij ook Constant kennen en richtte hij met anderen de Nederlandse Experimentele Groep en later Cobra op. Cobra werd opgericht door de Belgen Christian Dotremont en Joseph Noiret, de Deen Asger Jorn en de Nederlanders Karel Appel, Constant en Corneille. De naam Cobra verwijst naar het internationale element van deze kunststroming. De afkorting staat voor Copenhagen, Brussel en Amsterdam, de hoofdsteden van de landen waar de meeste Cobra-kunstenaars vandaan kwamen. In 1948 vestigde hij zich in Parijs. De Cobra-tijd stond voor Corneille vooral in het teken van het experiment. Kunst moest naïef en vooral spontaan zijn. De academische en intellectuele aanpak werd door de Cobra-kunstenaars afgewezen. Zij lieten zich vooral inspireren door kindertekeningen, primitieve volkskunst en 'outsider art', kunst gemaakt door geesteszieke kunstenaars. Deze 'naïeve' kunstvorm wordt door kunstcritici gezien als een reactie op de verschrikkingen en willekeur in de Tweede Wereldoorlog.

Krachtige en kleurrijke stijl

Langzaam verdween de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog uit zijn werk. Fabelwezens kregen een ander gedaante. De huiverachtige figuren en monsters transformeerden zich tot vrolijke gedaantes. Corneille schilderde met een grote variëteit van motieven. Opvallend zijn verder de verschillende teken- en schilderwijzen. Hij werd sterk beïnvloed door het werk van Pablo Picasso>, Paul Klee en de surrealisten. Hij ontwikkelde zijn eigen krachtige en kleurrijke stijl pas toen Cobra voorbij was. In de jaren vijftig maakte hij een aantal interessante reizen. Hij maakte een tocht door de Sahara en bezocht Zuid-Amerika en de Verenigde Staten van Amerika. Vooral de reizen naar Afrika en door het Caribisch gebied bleken van blijvende invloed op zijn werk. Later in zijn carrière versterkte Corneille de kleurcontrasten en gebruikte hij meer compacte vormen. Hij schilderde later vooral tropische landschappen, bevolkt met vrouwen, dieren en planten. In latere jaren benoemde Corneille 'de blijdschap van de beweging' als de essentie van zijn kunstenaarschap. Vogels, katten, slangen, bloemen en zonnen verschenen op voorwerpen en textiel. Corneille buitte zijn populariteit ten volle uit. Zijn relatief goedkope zeefdrukken werden in hoge oplagen verkocht.

Tentoonstellingen

De Amsterdamse museumdirecteur Willem Sandberg zette Cobra in Nederland op de kaart. Samen met andere Cobra-kunstenaars exposeerde Corneille in 1949 in Amsterdam en in 1951 in Luik. Aan het begin van de jaren zestig kreeg Corneille een aantal belangrijke tentoonstellingen in Amsterdam, Den Haag, Eindhoven en andere steden. Hij vertegenwoordigde in 1962 Nederland op de Biënnale van Venetië. In 1995 presenteerde het Stedelijk Museum in Amsterdam een overzichtstentoonstelling van zijn werk. Voor het werk van Corneille was ook in het buitenland belangstelling. Hij kreeg tentoonstellingen in de Verenigde Staten van Amerika, Argentinië en Zuid-Afrika.

Depressie

Op hoge leeftijd werd Corneille getroffen door een zware manisch-depressieve aanval. Even leek het erop dat zijn creatieve leven was beëindigd. Zijn tweede echtgenote Natasja de Laktionoff nam hem in bescherming en liet hem onder curatele stellen. Dankzij medicijnen kon hij later weer schilderen. In 2007 toonde het Cobra Museum in Amstelveen een overzicht van zijn vroege werk.

Overlijden

De laatste jaren woonde de kunstenaar in Frankrijk. Hij schilderde ondanks zijn depressies tot het einde van zijn leven in de lyrische stijl. Corneille overleed op 5 september 2010 op 88-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Auvers-sur-Oise. Corneille laat een groot oeuvre na dat behalve uit schilderijen, ook uit tekeningen, aquarellen, grafiek en driedimensionale objecten bestaat. Corneille kreeg belangrijke onderscheidingen. Hij werd onder meer benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.