Merce Cunningham (1919-2009)

Choreograaf en danser

Merce Cunningham is een van de meest invloedrijke choreografen van de twintigste eeuw. Zijn werken werden uitgevoerd door de belangrijkste balletgroepen. Cunningham experimenteerde veel en gaf daarmee de moderne dans een nieuw gezicht. Merce Cunningham ontving hoge onderscheidingen, zoals de National Medal of Arts en de MacArthur Fellowship.

Vernieuwer

Martha Graham, George Balanchine en Merce Cunningham waren de belangrijkste vernieuwers van de twintigste-eeuwse dans. Als choreograaf liet hij al snel de verhaallijn los en concentreerde hij zich op de mogelijkheden van bewegingen. De danser werd op 16 april 1919 als Mercier Philip Cunningham geboren in Centralia, Washington. Hij was de zoon van een advocaat. Als tiener kreeg Merce Cunningham tap- en ballroomles van vaudeville-artieste Maud Barrett. Van deze veelzijdige artieste begreep Merce dat op het toneel alles mogelijk was.

John Cage

Cunningham werkte op het toneel ook samen met componist John Cage (1912-1992). Merce had een langdurige relatie met deze minimalistische componist. Hij ontmoette hem in 1937 in Seattle. Cage was pianobegeleider bij het instituut waar Cunningham zijn dansopleiding volgde. John Cage zou tot zijn dood in 1992 de geliefde en artistieke partner van Merce Cunningham blijven. Vanaf 1939 verwierf Cunningham roem als danser bij het gezelschap van Martha Cunningham. Aangemoedigd door John Cage maakte Merce Cunningham zijn eerste eigen dansstukken.

Merce Cunningham Dance Company

Merce Cunningham richtte in 1953 de Merce Cunningham Dance Company op. Met dit dansgezelschap maakte de danser en choreograaf ongeveer tweehonderd voorstellingen. De dans was bij Cunningham naast de muziek en de vormgeving een autonoom deel van de voorstelling. Opvallend was de samenwerking met kunstenaars, ontwerpers, architecten en muzikanten. Ook de kunstenaars Jasper Johns, Charles Atlas en Robert Rauschenberg waren een belangrijke bron van inspiratie voor Merce Cunningham. Van 1952 tot de dood van de kunstenaar in 2008 ontwierp Robert Rauschenberg vele decors voor Cunningham.

Stijl

Merce Cunningham verliet in zijn voorstellingen de verhaallijn en legde de prioriteit bij de dans zelf. Cunningham gebruikte ook het toeval bij de vorming van zijn voorstelling. Soms wierp hij een muntje op om te bepalen of bijvoorbeeld de volgende pas van de danser naar voren of naar achteren zou moeten gaan. Zo ontstonden, niet gehinderd door logica, nieuwe passen en bewegingen. Hij wilde geen verhalen vertellen. Het ging enkel om de danser en de beweging en elke ruimte kon als dansruimte fungeren. Het toeval speelde ook een grote rol bij de muziek en de decors. De componisten en kunstenaars werkten los van elkaar. Bij de première bleek pas dat de dans, muziek en decors wonderwel samenwerkten.

Erkenning

In de Verenigde Staten viel zijn werk niet direct in de smaak. Dit veranderde pas nadat hij in 1964 in Groot-Brittannië erkenning vond. Sindsdien ontving hij vele internationale onderscheidingen. Belangrijke voorstellingen van de Merce Cunningham Dance Company waren 'Suite for five' (1955), 'Summerspace' (1958), 'Arctic Meet' (1958), 'Winterbranch' (1964), 'Beach birds' (1991), 'Ocean' (1994) en 'Biped' (1999).

Latere jaren

Merce Cunningham stond op tachtigjarige leeftijd nog op de dansvloer. Zijn laatste dansoptreden vond plaats in 1999, toen hij een duet danste met Mikhail Baryshnikov. Zijn negentigste verjaardag vierde hij met de voorstelling 'Nearly ninety'. Cunningham bracht de laatste jaren voornamelijk in een rolstoel door. Door artritis kon hij zich nog maar moeilijk bewegen. Merce Cunningham overleed op 26 juli 2009 op 90-jarige leeftijd in zijn woonplaats New York.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.