Nescio (1882-1961)

Nederlandse schrijver

De Nederlandse schrijver Nescio schreef een klein oeuvre. Zijn belangrijkste verhalen zijn 'De uitvreter', 'Titaantjes', 'Dichtertje' en 'Mene Tekel'. Pas na zijn dood kwam er erkenning voor zijn werk. De stijl van Nescio inspireerde veel schrijvers, waaronder Gerard Reve en Willem Frederik Hermans.

Opleiding

Nescio werd op 22 juni 1882 geboren in de Reguliersbreestraat in Amsterdam als Jan Hendrik Frederik Grönloh. Het pseudoniem Nescio betekent 'ik weet niet'. Hij volgde drie jaar onderwijs op de hbs en studeerde verder op de Handelsschool. Op zijn zeventiende werd hij jongste bediende op een handelskantoor. In 1904 trad hij in dienst van de firma Holland-Bombay Trading Comp. in Amsterdam. Deze firma handelde in katoen uit Twente en Engeland. Nescio werkte zijn hele leven op dit kantoor en was op het einde van zijn loopbaan directeur.

Verborgen schrijverschap

Grönloh had zijn schrijverschap altijd zorgvuldig verborgen gehouden voor zijn kantoorgenoten. Zijn echtgenote en dochters hielden vast aan deze wens. Zij werkten niet mee en onderzoekers kregen geen toegang tot het archief van de schrijver. Toch kwam een deel van zijn archief uiteindelijk in het Letterkundig Museum in Den Haag terecht. Na het overlijden van de echtgenote en de dochters kreeg de biograaf Lieneke Frerichs uiteindelijk toch toestemming om te citeren uit de brieven die Grönloh naar huis had geschreven. 'Nescio, leven en werk van J.H.F. Grönloh verscheen in 2021 bij Van Oorschot.

De uitvreter

Nescio werd vooral beroemd door zijn novelle 'De uitvreter' (1911), die hij aan het begin van zijn literaire loopbaan schreef. 'De uitvreter' begint met de beroemde zin: "Behalve den man die de Sarphatistraat de mooiste plek van Europa vond, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan den uitvreter." Japi, de hoofdpersoon uit de 'De uitvreter' wil bohemien worden. Hij 'stapt' tenslotte van de spoorbrug over de Waal bij Nijmegen. Ook 'Titaantjes' (1915) kreeg een beroemde openingszin: "Jongens waren we - maar aardige jongens. Al zeg ik 't zelf." De verhalen van hem zijn vaak ironisch en deels autobiografisch. Het verlangen naar onvergankelijkheid en harmonie speelt een grote rol. Zijn taalgebruik was eenvoudig en helder. Vanwege deze simpel ogende stijl werd hij in zijn eigen tijd nauwelijks gewaardeerd. Nescio was authentiek en wordt waarschijnlijk juist daarom nog altijd gewaardeerd.

Autobiografisch

Biograaf Lieneke Frerichs ontdekte dat Nescio vooral over zichzelf schreef. Hij had geregeld geestelijke problemen. De neuroloog wilde hem drie keer per week elektriseren, schreef hij aan zijn echtgenote. Deze behandeling werd destijds vaak toegepast bij depressies. Verder trok hij er regelmatig alleen op uit. In de natuur vond hij de rust die hem kracht gaf overeind te blijven.

Belangrijke boeken van Nescio

Andere belangrijke boeken van Nescio zijn: 'Mene tekel' (1946), 'Boven het dal en andere verhalen' (1961). Na zijn overlijden verschenen nog enkele uitgaven, zoals 'Heimwee, en andere fragmenten' (1962), 'De X geboden' (1971), 'Natuurdagboek' (1996) en 'Nescio, Brieven uit Veere' (2010).

Overlijden

Nescio overleed op 25 juli 1961 in Hilversum. De kunstenaar Hans Bayens maakte een beeld van de 'Titaantjes'. Dit beeld staat in het Oosterpark in Amsterdam. In 2005 werd in Amsterdam een voetgangers- en fietsersbrug naar Nescio genoemd, de Nesciobrug. Verschillende steden en dorpen kregen een Nesciostraat of een naar hem genoemd plein, hofje of laantje. Op de spoorbrug in Nijmegen herinnert een plaquette aan Japi, de hoofdpersoon uit de 'De uitvreter', die daar van de brug stapte.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.