Pierre-Auguste Renoir (1841-1919)

Franse kunstschilder en beeldhouwer

De Franse kunstschilder en beeldhouwer Pierre-Auguste Renoir was een van de belangrijkste en beroemdste impressionisten. Renoir kreeg eerder erkenning dan de andere impressionisten. Hij schilderde landschappen en het uitgaansleven rond Parijs, maar werd vooral beroemd met portretten en schilderijen met badende vrouwen.

Opleiding

Pierre-Auguste Renoir werd op 25 februari 1841 geboren in Limoges. Hij groeide op in een arm gezin. Rond 1845 verhuisde de familie Renoir naar Parijs. Als kind toonde Pierre aanleg voor muziek. Hij zong in het koor van Saint-Eustache. Renoir kreeg les van de beroemde componist Charles Gounod. Om in zijn levensonderhoud te voorzien beschilderde Renoir porselein, waaiers en gordijnen.

Claude Monet

Op aanraden van Emile Laporte liet Pierre-Auguste Renoir zich inschrijven bij het atelier van de kunstenaar Charles Gleyre. In 1862 werd Renoir toegelaten tot de École des Beaux-Arts. In het Louvre ontmoette hij Henri Fantin-Latour, een vriend van Edouard Manet. Bij Gleyre ontmoette hij Claude Monet, Jean-Frédéric Bazille en Alfred Sisley. Hun idolen waren Eugène Delacroix en Edouard Manet. Vooral de ontmoeting met Claude Monet was belangrijk. Vaak werkten de kunstschilders zij aan zij in de open lucht. Camille, de vrouw van Claude Monet, poseerde vaak voor Pierre-Auguste Renoir. Met Alfred Sisley deelde Renoir enige tijd een atelier. Typisch voor de vroegere schilderijen zijn de scènes met vrouwen, kinderen en tuinen.

Salon

Renoir koesterde lang de wens om toegelaten te worden tot de Salon, een jaarlijkse tentoonstelling in Parijs waar alleen schilderijen werden toegelaten die volgens de jury strookten met de kunstopvattingen van die tijd. Als het werk van een kunstenaar werd toegelaten betekende dat meestal ook, dat opdrachten volgden. In 1864 werd voor het eerst werk van Pierre-Auguste Renoir geaccepteerd op de Salon. Ook een jaar later werden schilderijen van hem geaccepteerd, maar de daarop volgende twee jaren werden zijn werken afgewezen. Samen met Bazille ondertekende hij een petitie waarin zij een Salon des Refusés (afgewezenen) eisten. Renoir zou altijd een haat-liefde verhouding met de Salon blijven houden. De Salon was belangrijk voor de verkoop, dus bleef hij schilderijen inzenden, maar daarnaast zocht hij naar andere wegen om zijn werk onder de aandacht te brengen.

Impressionist

Na 1874 ging Renoir lichtere kleuren gebruiken. De belangrijkste elementen in het werk van Pierre-Auguste Renoir zijn het licht en het vrouwelijke lichaam. Hij mengde zijn kleuren niet op het palet, maar bracht de toetsen naast en over elkaar aan op het doek. Deze manier van schilderen werd algemeen nagevolgd door zijn tijdgenoten, de impressionisten. Alle impressionisten hadden problemen om toegelaten te worden tot de Salon, want zij maakten vernieuwend werk. Samen met andere kunstenaars organiseerde Pierre-Auguste Renoir in 1874 een groepstentoonstelling. Op deze expositie op de Boulevard des Capucines toonde Renoir dertig schilderijen. Zijn vriend Claude Monet het schilderij 'Impressie: zonsondergang'. In een satirisch tijdschrift schreef Louis Leroy over deze impressie en zo kreeg de kunststroming impressionisme haar naam. Deze tentoonstelling betekende ook het begin van het succes voor Renoir.

Baadsters

Rond 1883 ontstond een breuk in het oeuvre van Renoir. De kunstenaar vond dat hij de grenzen van het impressionisme had bereikt. Hij bevond zich in een impasse. De invloed van Jean-Auguste-Dominique Ingres werd steeds belangrijker. Ook zijn onderwerpen veranderden. Aan het begin van zijn loopbaan schilderde Renoir veel portretten, bloemstukken, landschappen en groepen van figuren en dansgelegenheden. Later bestond zijn werk vooral uit vrouwelijke naakten. Vooral de baadster werd een populair onderwerp. Deze baadsters verkochten bovendien goed. In de jaren negentig keerde Renoir terug naar een meer impressionistische stijl, met strelende toets en zachte kleuren. Hij gebruikte modellen uit zijn directe omgeving, dienstmeisjes of jonge vrouwen uit Essoyes en Cagnes.

Aline

In 1890 trad Pierre-Auguste Renoir in het huwelijk met zijn model Aline Charigot (1859-1915). Renoir schilderde vaak zijn kinderen Pierre (1885-1952), die een beroemd acteur zou worden, Jean (1894-1979), de latere filmregisseur, en Claude (1901-1969), de keramist. De kunstenaar schilderde zijn kinderen in verschillende stadia van hun jeugd.

Latere jaren

Op het einde van zijn leven had Renoir veel last van reumatische pijnen, waardoor het werken sterk werd bemoeilijkt. Zijn vingers vervormden door artritis en het schilderen werd een lijdensweg. De laatste jaren was Renoir gekluisterd aan een rolstoel. De in deze tijd ontstane beeldhouwwerken kwamen meestal met behulp van assistenten tot stand.

Overlijden

Pierre-Auguste Renoir overleed op 3 december 1919 in Cagnes-sur-Mer bij Nice. Renoir werd begraven in Essoyes, naast zijn echtgenote Aline Charigot. In zijn laatste huis in Cagnes-sur-Mer richtte men later het Renoir Museum in. Renoir was een productieve kunstenaar. Hij maakte 4019 schilderijen, 105 aquarellen en 530 tekeningen, waaronder 148 pasteltekeningen.

Renoir: Lunch van de roeiers

Renoir schilderde zijn vrienden in het mondaine restaurant La Fournaise te Chatou. Het was een populaire ontmoetingsplaats. Chatou kon in twintig minuten per trein bereikt worden. Renoir kwam er regelmatig, maar kon het eigenlijk niet betalen.
Renoir: Lunch van de roeiers

Renoir op de hellende weg

Het schilderij van Renoir doet denken aan Monets 'Klaprozen' uit 1873. Monet en Renoir gingen vanaf 1869 regelmatig met elkaar op pad. Tussen 1871 en 1877 schilderden zij regelmatig samen in Argenteuil, de plaats waar Claude Monet destijds woonde. Het schilderij is niet erg groot.
Renoir op de hellende weg

Pierre-Auguste Renoir in het theater

Pierre-Auguste Renoir schilderde zijn invloedrijkste werken in de jaren zeventig. Een mooi voorbeeld is 'De loge' uit 1874: een vrouw houdt haar ogen gericht op het toneel, terwijl haar begeleider met een toneelkijker een andere schoonheid ontdekt lijkt te hebben.
Pierre-Auguste Renoir in het theater

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.