Gerard Reve (1923-2006)

Nederlandse schrijver

De Nederlandse schrijver Gerard Reve brak in 1947 door met het geruchtmakende 'De avonden'. Een 'godlasterende' passage in 'Nader tot U' (1966) leidde tot het 'Ezelproces'. Het vrije woord zegevierde: Reve werd vrijgesproken. Samen met Harry Mulisch en Willem Frederik Hermans werd hij in de twintigste eeuw tot De Grote Drie van de naoorlogse Nederlandse schrijvers gerekend.

Naam

Gerard Kornelis van het Reve werd op 14 december 1923 in Amsterdam geboren. Sinds 1973 publiceert hij onder de naam Gerard Reve. Gerard Reve schreef aanvankelijk onder de naam Simon van het Reve. Later schreef hij onder de namen Gerard Kornelis van het Reve, Gerard Kornelis Franciscus, Markies van het Reve en tenslotte onder Gerard Reve.

Betondorp

Gerard Reve groeide op in de wijk Betondorp in Amsterdam. Zijn ouders waren de communistische schrijver en journalist Gerard J.M. van het Reve en Nette Doornbusch. Gerards oudere broer was de latere slavist, Ruslandkenner en Leidse hoogleraar Karel van het Reve. Na vier jaar gymnasium volgde Gerard een opleiding aan de Amsterdamse Grafische School. Gerard verhuisde later met zijn ouders naar de Jozef Israëlskade in de Diamantbuurt, waar hij 'De avonden' schreef.

Journalist bij Het Parool

Na de oorlog werkte Gerard Reve enkele jaren op de redactie van Het Parool. Hij trouwde met de dichteres Hanny Michaelis. Het huwelijk werd in 1959 ontbonden, mede omdat Reve zijn seksuele aandacht duidelijk meer op mannen richtte.

De avonden

In 1946 verscheen zijn debuut, het verhaal 'De ondergang van de familie Boslowitz', dat pas in 1950 in boekvorm verscheen, in het tijdschrift Criterium. Gerard Reve brak in 1947 door met de autobiografische roman 'De avonden'. Dit boek werd bekroond met de Reina Prinsen Geerlingsprijs en in 1989 verfilmd. Centraal thema in dit boek is zinloosheid. 'De avonden' geldt nog altijd als een van de grote klassiekers uit de Nederlandse literatuur en beschrijft de laatste tien dagen van 1946 vanuit de beleving van de kantoorklerk Frits van Egters. 'De avonden' is een relaas van een kleinburgerlijk en benauwend bestaan zonder illusies en zonder wezenlijk menselijk contact. Dit eerste boek heeft nog niets van zijn beklemming verloren. Dit bleek toen 'De avonden' in 1989 werd verfilmd en deze eerste roman opnieuw veel aandacht kreeg.
In 'De avonden' van Gerard Reve heeft de jongeman Frits van Egters in het naoorlogse Amsterdam, beklemd door zijn kleinburgerlijke omgeving over alles een zwartgallige mening. Ook ouderdom komt ter sprake: " [...] Oude mensen zijn een plaag. Zodra ze moeilijk lopen, zich bevuilen, beginnen te klagen of aan tafel morsen--weg! Een slag achter de oren met een zware staaf en dan in de kalkput. Of niet, Bep?' 'Ik heb nooit last van oude mensen gehad,' zei Bep."

Nader tot U

In 1951 ontstond een kleine literaire rel, nadat de aan Reve verstrekte reisbeurs door de staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen weer werd ingetrokken omdat de novelle 'Melancholia' onzedelijk zou zijn.
Later, in de jaren zestig, moest Gerard Reve zich voor de rechter verantwoorden voor een 'godlasterende' passage in 'Nader tot U' (1966), waarin Reve beschreef hoe hij gemeenschap had met een als ezel geïncarneerde God, maar hij werd in 1968 vrijgesproken.
De populariteit van Reve nam in de jaren zestig aanzienlijk toe door zijn medewerking aan televisieprogramma's.

Maria

In 1966 trad Gerard Reve toe tot de Rooms-katholieke Kerk. Gelovigen dachten meent hij dat wel en veel ongelovigen vonden het vreemd, omdat de katholieke kerk niet bekend staat als een homovriendelijke instelling. Reve relativeerde zijn stellingname tijdens een televisiehuldiging vanuit de Amsterdamse Allerheiligste Hart-Kerk wegens zijn bekroning met de P.C. Hooftprijs met de woorden: "De katholieke kerk is een poppenkast en in een poppenkast hoort een Jan Klaassen".
Gerard Reve is echter altijd katholiek gebleven en religie en vooral zijn Mariaverering, speelden een belangrijke rol in zijn latere werk. Zijn geloofsvervulling heeft echter ook voortdurend tot debatten en rumoer geleid.

Vriendschappen

Door de jaren heen heeft Gerard Reve met veel vrienden samengewoond. Deze vrienden komen ook in zijn romans en andere literaire vruchten ter sprake, maar worden met een bijnaam aangeduid: Wilhelm Johann Schuhmacher (Wimie), Willem Bruno van Albada (Teigertje), Henk van Maanen (Woelrat) en Joop Schafthuizen (Matroos Vosch).

Onderscheidingen

In 1969 baarde Gerard Reve opzien door bij de uitreiking van P.C. Hooftprijs minister Marga Klompé, die hem de prijs overhandigde, te kussen. In die tijd was een dergelijke omgang met bewindspersonen zeer ongebruikelijk.
In 1974 werd Reve benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en in 1998 bevorderd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
In 2001 ontstond rumoer, omdat koning Albert van België weigerde de Prijs der Nederlandse Letteren uit te reiken aan Gerard Reve, omdat zijn levenspartner Joop Schafthuizen werd verdacht van ontucht met een minderjarige. De prijs werd daarom uitgereikt door een ambtenaar van de Nederlandse Taalunie.

Belangrijke boeken van Gerard Reve

Andere belangrijke boeken van Gerard Reve zijn: 'Werther Nieland', 'Tien vrolijke verhalen' (1961), 'Op weg naar het einde' (1963), 'De taal der liefde' (1972), 'Lieve jongens' (1973), 'Het lieve leven' (1974), 'Ik had hem lief' (1975), 'Een circusjongen' (1975), 'Oud en eenzaam' (1978), 'Moeder en Zoon' (1980), 'De vierde man' (1981), 'Bezorgde ouders' (1988), 'Het boek van het violet en de dood' (1996) en 'Het hijgend hert' (1998).

Laatste jaren

In de laatste jaren kon Gerard niet meer schrijven. Reve dacht dat zijn slechte geheugen het gevolg was van een hartoperatie, maar dit ongemak bleek de ziekte van Alzheimer te zijn. Gerard Reve overleed op 8 april 2006 op 82-jarige leeftijd in een verpleeghuis in Zulte, België. Namens het kabinet noemde staatssecretaris Medy van der Laan Reves werk humorvol en een verrijking van de Nederlandse taal. Gerard Reve werd op 15 april 2006 begraven op de Nieuwe Begraafplaats aan de Hoevestraat in Machelen-aan-de-Leie. In verschillende plaatsen werd een straatnaam naar hem vernoemd, zoals Culemborg, Haarlem en Utrecht. In Amsterdam kreeg brug 403 over het Amstelkanaal de naam Gerard Revebrug.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.