Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621)

Nederlandse organist en componist

De Nederlandse organist en componist Jan Pieterszoon Sweelinck was de belangrijkste Nederlandse componist van de Vroegmoderne Tijd, de periode, die de overgang van de renaissance- naar de barokmuziek vormde. Sweelinck was de enige Nederlandse componist die ooit op een Nederlands bankbiljet werd afgebeeld.

Opleiding

Jan Pieterszoon Sweelinck werd in mei 1562 geboren in Deventer. Hij kreeg zijn eerste lessen van zijn vader Pieter Swybertszoon Sweelinck, die organist was in de Amsterdamse Oude Kerk. Jan Pieterszoon Sweelinck ontwikkelde zich tot een groot organist. Zijn beroemdheid strekte zich tot ver over onze landsgrenzen uit. Hij was ook een begenadigd leermeester en tot zijn leerlingen behoorden onder andere de Duitsers Jacob Praetorius en Samuel Scheidt.

Polyfonie

In het vocale werk trok Sweelinck de lijn door van de polyfonie, zoals in de vijftiende en zestiende eeuw in de Nederlanden was ontwikkeld. Tot zijn belangrijkste vocale werken worden de '150 Psalmen Davids' beschouwd. Hiervan verschenen aan het begin van de zeventiende eeuw vier bundels. Zijn reputatie in Amsterdam was erg groot. Hij verkeerde in kringen van rijke en ontwikkelde kooplieden. Bovendien werd zijn kennis over orgels en orgelbouw hoog gewaardeerd. Sweelinck werd verschillende keren gevraagd om zijn oordeel te geven en adviezen te geven bij de restauratie of de bouw van nieuwe orgels. Hij zou daarvoor onder meer Haarlem, Deventer, Middelburg, Nijmegen en andere steden hebben bezocht.

Overlijden

Jan Pieterszoon Sweelinck overleed op 16 oktober 1621 in Amsterdam. De componist en organist werd vier dagen later begraven in de Oude Kerk. Joost van den Vondel schreef een grafschrift. In het Nationaal Orgelmuseum in Elburg heeft men een ruimte ingericht over het leven en het werk van Sweelinck. De beeltenis van Sweelinck heeft op een biljet van 25 gulden gestaan, dat in 1972 in omloop werd gebracht. Hij is de enige componist die op een Nederlands bankbiljet heeft gestaan. In verschillende steden en dorpen werden straten naar Jan Pieterszoon Sweelinck vernoemd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.