Ouderdomsvoorziening in Nederland

Pensioenrecht

In onze tijd is het heel gewoon dat je niet hoeft te werken tot je er letterlijk dood bij neervalt. Pas in 1913 kwam er een eerste wet die voorzag in een financiële ondersteuning voor ouderen. De laatste jaren staat de pensioengerechtigde leeftijd weer ter discussie. We leven immers steeds langer en dan komt de vraag op of ook niet wat langer doorgewerkt kan worden. Bovendien speelt het vraagstuk van vergrijzing: de verhouding tussen werkenden en gepensioneerden wordt steeds ongunstiger, waardoor er collectief niet meer voldoende verdiend wordt om dit alles mogelijk te maken. De oudere werknemers zijn tegen maatregelen om de pensioenleeftijd later te laten ingaan. Zij voelen zich aangetast in hun rechten.

Geschiedenis: Dominee Talma

Iets wat wij tegenwoordig kennelijk als heel gewoon en zelfs als een recht beschouwen, bestaat niet eens zo lang. Honderd jaar geleden bestonden er helemaal geen regelingen. Als je niet voor jezelf kon zorgen was je aangewezen op aalmoezen. De Friese dominee Aritius Sybrandus Talma (1864-1916) kon dat niet rijmen met zijn geloof. In rokerige dorpszalen sprak Talma tot de arbeiders om hen te overtuigen van hun rechten. Talma werd in 1901 in de Tweede Kamer gekozen. Hierbij versloeg hij de socialistische voorman Troelstra.
Talma was een populaire politicus onder de arbeiders en kon door zijn partij niet genegeerd worden. Talma werd in 1908 in het kabinet-Heemskerk minister van landbouw, Nijverheid en Handel. Hierdoor kon hij zijn idealen verwezenlijken. Hij zorgde voor een ziektewet, een invaliditeitswet en een ouderenwet. De ouderenwet was bestemd voor arbeiders die in loondienst hadden gewerkt. Vanaf 70-jarige leeftijd kregen ze twee gulden per week. Echtparen ontvingen een gulden extra oudersdomsrente van de staat.

Vader Drees

Later kwam er een politicus die de populaire Talma zou overvleugelen. Hij kwam uit een andere hoek. Willem Drees (1886-1988) was lid van de socialistische arbeiderspartij, die tegenwoordig PvdA heet. Drees bracht zijn voorziening voor ouderen, die hem de bijnaam 'Vader Drees' bezorgde, in twee stappen tot stand.
In 1947 zorgde hij er met de Noodwet Drees voor dat mensen van 65 jaar en ouder en die geen pensioen hadden opgebouwd, van de staat een uitkering konden ontvangen. De Noodwet Drees werd in 1956 vervangen door de Algemene Ouderdoms Wet (AOW), die iedere Nederlander een basispensioen garandeert vanaf zijn of haar 65e verjaardag. De basis van dit systeem wordt gevormd door een zogenaamd omslagstelsel.

AOW-omslagstelsel

Het omslagstelsel houdt in dat de Nederlanders die nu werken, betalen voor degenen die nu een AOW-uitkering ontvangen. Als de AOW-leeftijd niet wordt verhoogd, bijvoorbeeld naar 70 jaar, wordt de AOW onbetaalbaar voor de Nederlanders die dan nog werken.
AOW'ers die klagen dat zij hebben betaald voor hun rechten hebben geen gelijk. Zij waren solidair met weinig AOW'ers en verwachten een aanzienlijk grotere inspanning van de jongeren die nu nog werken.

PS

Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Door de Nederlandse geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland. Deze auteur toont aan dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn.
Door de Nederlandse geschiedenis

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis
AOW-leeftijd naar 67 jaar
Verhoging AOW-leeftijd

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.