VOC-mentaliteit

Veel geweld

"We hebben de zaak zodanig plat gemaakt, dat gij bij de dageraad van morgen geen haan meer zult horen kraaien," schreef Arnold de Vlaming Van Oudshoorn in 1651 aan de Heren Zeventien, het bestuur van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, nadat hij met veel geweld een opstand in West-Ceram had neergeslagen. De handelsmaatschappij gebruikte veel geweld om het inkomen van de aandeelhouders in de Republiek zeker te stellen.

West-Ceram

West-Ceram was het belangrijkste eiland van de Molukken. Daar organiseerde de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) jarenlang zogenaamde hongi-tochten. Tijdens deze expedities werd een gebied gezocht naar 'illegale' kruidnagelbomen. De Verenigde Oost-Indische Compagnie wilde alleenheerschappij in het door haar gecontroleerde gebied. Illegale kruidnagelbomen werden gekapt. Vooral Arnold de Vlaming Van Oudshoorn (1618-1662) was zeer succesvol met deze strategie. Hij gebruikte het kappen van illegale kruidnagelbomen om de Molukkers aan hem te onderwerpen en opstanden de kop in te drukken, want het duurde tien jaar voordat nieuwe bomen kruidnagel konden leveren.

Jan Pieterszoon Coen

De toon voor dergelijk gewelddadig optreden was gezet door Jan Pieterszoon Coen (1587-1629). Ook hij beschikte over een bijzondere VOC-mentaliteit. De heldenstatus van deze man wordt bekritiseerd vanwege zijn bijzonder gewelddadige optreden op de Banda-eilanden in de Molukken, waar hij het handelsmonopolie voor nootmuskaat, foelie en kruidnagel wilde verkrijgen voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Op de Banda-eilanden waren de bewoners, in strijd met een eerdere afspraak, nootmuskaat blijven verkopen aan de Portugezen en Engelsen. Nootmuskaat was destijds veelgevraagd en het groeide alleen daar.

Slachter van Banda

Jan Pieterszoon Coen trad hard op toen hij hoorde dat de afspraken waren geschonden. Hij kreeg hierdoor de bijnaam 'Slachter van Banda'. "Dispereer (wanhoop) niet, ontziet uw vijanden niet, want God is met ons," schreef hij in 1618 aan het bestuur van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. De schattingen van het aantal slachtoffers op Banda in de tijd van Coen loopt uiteen. Van de ongeveer tienduizend inwoners bleven er uiteindelijk minder dan duizend achter op de eilanden. De rest van de oorspronkelijke bevolking vluchtte, werd gedeporteerd of werd gedood.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis
Geschiedenis Slavernij

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.