Kasteel Bronkhorst

Sloop Bronkhorst in 1828

Pal ten westen van het kleinste stadje van Nederland, ligt nog steeds de burchtheuvel, waarop eens het trotse kasteel Bronkhorst gebouwd werd. Het kasteel werd in 1828 grotendeels gesloopt. Op de overblijfselen werd een landhuis gebouwd, dat op haar beurt, in 1904, werd afgebroken. Sindsdien ligt de burchtheuvel te wachten op de archeologen, die misschien nog interessante sporen van de vroegere bewoning uit de fundamenten kunnen opdiepen.

Machtig slot

Het kasteel dat vroeger op de burchtheuvel stond was een machtig slot, dat van hoge ouderdom moet zijn geweest. De heuvel is namelijk een zogenaamde motte. Dat is het vroegst voorkomende kasteeltype in ons land. Een motte is een kunstmatige heuvel, die ontstond doordat de grond uit een cirkelvormige omgrachting in het midden werd opgeworpen. Op de zo ontstane heuvel werd vervolgens een burcht gebouwd. Aanvankelijk zijn dit soort burchten eerst van hout geweest, later werd het hout vervangen door de meer duurzame steen.

Heren van Bronkhorst

De eerste heren van Bronkhorst werden al vermeld in het jaar 1140. Het waren belangrijke, invloedrijke ridders: ze waren baanderheren - één van de vier die in het toenmalige Gelderland voorkwamen. En een baanderheer was inderdaad een machtig man, hij was niet ondergeschikt aan de landsheer, de graaf van Gelre, maar viel direct onder het gezag van de Duitse keizer, die het in deze streken destijds voor het zeggen had. Ook de graven van Gelre vielen onder het gezag van deze keizer.

Gelre

Het geslacht Bronkhorst speelde in Gelre een belangrijke rol, vooral in de veertiende eeuw toen deze heren overhoop lagen met de Heeckerens. Er vormden zich twee partijen rond deze ridderfamilies, die elk partij kozen voor de zonen van graaf Reinald II. Met het gevangen zetten van Reinald III op kasteel de Nijenbeek te Voorst kwam er een voorlopig einde aan de ongeregeldheden in Gelre.
De Bronkhorsten hebben het kasteel eeuwenlang bezeten, maar in 1553 overleed de laatste graaf van Bronkhorst. Deze graaf, Joost, had geen testament gemaakt en het Hof van Gelre moest daarom een erfgenaam aanwijzen. Dat werd zijn nicht, Ermgard van Wisch, die weduwe was van George, graaf van Limburg Stirum. Tot 1714 bleef het kasteel in handen van deze familie. Daarna volgden verschillende eigenaren elkaar op en dat zal wel de reden geweest zijn, dat het slot langzaam in verval raakte.

Slotkapel

De slotkapel van kasteel Bronkhorst is nog steeds in goede staat. Ze wordt gebruikt als Nederlands hervormde kerk. Er hangt een aantal wapenschilden in het kerkje, die het bekijken waard zijn. Ze houden de herinnering levend aan de bewogen geschiedenis van de bannerheerlijkheid Bronkhorst, waarmee het stadje Bronkhorst uiteraard nauw verbonden was.

Ligging

Het stadje maakt thans deel uit van de gemeente Bronckhorst en ligt aan de zuidelijke oever van de IJssel in de Achterhoek. Bronkhorst is het mooist te benaderen vanuit Brummen, gelegen tussen Dieren en Zutphen. Een pontveer brengt de bezoeker aan de overkant.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Bronkhorst komt ook voor in de door Ben Hendriks geschreven uitgave Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Over elk kasteel in Nederland kan Ben Hendriks een bijzonder verhaal vertellen. De meeste kastelen hebben een bijzondere bouwgeschiedenis of werden bewoond door een markante edelman. Zo beschrijft Ben Hendriks in zijn artikel over het verdwenen kasteel in de gemeente Bronckhorst over de heren van Bronkhorst en worden de graven en hertogen van Gelre genoemd bij de beschrijving van kasteel Rosendael.
Kastelen in Nederland

Literatuur

Paul E. van Reijen, Middeleeuwse kastelen in Nederland, Haarlem, 1979 (4e dr.).

F.M. Eliëns en J. Harenberg, Middeleeuwse kastelen in Gelderland, Rijswijk, 1984.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.