Buitenplaats Het huis te Manpad in Heemstede

Buitenplaats in Noord-Holland

Dicht bij de kruising van het Manpad en de Herenweg in Heemstede ligt de hoofdingang van de buitenplaats Het Manpad. Het Manpad werd genoemd naar een veldslag die hier in 1304 heeft plaats gevonden. Tijdens deze veldslag versloeg Witte van Haemstede met zijn troepen de Vlaamse troepen onder leiding van Gwijde van Namen. Ter herinnering aan deze slag staat er op de hoek van de genoemde wegen een monument in de vorm van een naald.

Heutz

Zoals zo veel buitenplaatsen in deze streek is ook de buitenplaats Het Manpad ontstaan uit een boerderij. Deze boerderij wordt voor het eerst genoemd omstreeks 1560. Kort na 1640 wordt Cornelis Matthijs. Heutz eigenaar van de boerderij het Manpad. Hij was een koopman uit Amsterdam, die zijn boerderij tussen 1634 en 1640 omvormde tot een buitenplaats. Het werd een woning, waar hij zich met zijn gezin in de zomermaanden kon terugtrekken. Veel welgestelden uit Amsterdam hadden in deze omgeving een zomerhuis aangekocht, waar ze van tijd tot tijd konden verblijven om de stank en de hitte van de stad te ontvluchten. Behalve de verbouwing van zijn boerderij liet Heutz ook een grote tuin rond zijn nieuwe woning aanleggen. In 1666 wordt, na het overlijden van de weduwe van Heutsz, Anne du Pire, de buitenplaats verkocht aan Daniel Lestevenon.

Klein Manpad

Ook Lestevenon was een rijke handelaar. Hij had zijn kapitaal vergaard door handel op Spanje. Helaas overlijdt hij al na enkele jaren, maar zijn weduwe breidt de buitenplaats nog uit door de aankoop van de er naast liggende boerderij Klein Manpad. Door deze samenvoeging ontstaat ongeveer het terrein van de huidige buitenplaats.

Slangenmuur

In 1720 wordt mr. Wichbold Slicher eigenaar van het huis te Manpad. Hij laat het huis verbouwen tot de vorm die het nu nog heeft, maar hij heeft het gereedkomen daarvan niet meer meegemaakt, want hij overleed al twee jaar later. Zijn weduwe voltooide de plannen van haar man. Een van de plannen was de aanleg van een slangenmuur. Deze slangenmuur is een bijzonderheid in het park bij de moestuin, want het schijnt de grootste slangenmuur in Europa te zijn. In 1730 verkoopt de weduwe Slicher haar bezit.

Adriaan Speelman

In 1730 kwam er weer een nieuwe eigenaar, ene Van der Meer. Weer was het een rijke koopman. Zijn weduwe, Debora Elias was de opdrachtgeefster van de tuinarchitect Adriaan Speelman. Die maakte in 1742 een ontwerp voor een symmetrische tuin rond het Huis te Manpad. De belangrijkste delen van de tuin worden gehandhaafd, maar Speelman maakt door de symmetrische indeling een strakke vorm rond de middenlaan, die fungeert als hoofdas van het gehele park. De beelden van Bacchus en Ariadne, die in 1734 werden gemaakt door de beeldhouwer Jan van Logteren, zijn nog steeds aanwezig en nu opgesteld aan weerszijden van de vinkenbaan, die later door David van Lennep zou worden aangelegd.

David van Lennep

David van Lennep wordt, als eerste van zijn familie, de nieuwe eigenaar van het Manpad in 1767. Hij liet niet alleen het interieur van het huis verbouwen, maar ook liet hij aan de zijkanten van het park beukenhagen aanplanten en berceaus aanleggen. Hij liet ook de tuin verder verfraaien met beelden en vazen.

Landschapsstijl

Tegen het einde van de achttiende eeuw werd ook op de terreinen van het Manpad de nieuwe landschapsstijl ingevoerd, die in de mode was gekomen. De stijfheid en de symmetrie in het park werden verbroken en er werden kronkelpaden aangelegd en bosjes ingeplant. De gracht rond het huis werd veranderd in een vijver en de waterpartijen kregen een vloeiend verloop. Nog heden ten dage zijn deze vormen in het park bewaard gebleven.

Stichting

Niet alle leden van de familie, die Het Manpad in bezit hadden, hebben hier gewoond; soms werd de buitenplaats door de familie verhuurd aan anderen. Tot 1954 bleef het Manpad in handen van de familie Van Lennep, daarna werd de buitenplaats verkocht aan een diplomaat, die het huis Te Manpad particulier bewoonde. Hij liet het huis restaureren en later ook nog de koetshuizen. Hij bracht het complex in 1978 onder in een stichting. Zijn weduwe bleef het huis bewonen tot haar dood in 2005, Daarna werd Het Manpad weer verhuurd aan particulieren.

Bezoek

Het is nu voor een ieder mogelijk om een bezoek te brengen aan het park en het huis. Op de website van Het Manpad zijn hierover bijzonderheden te vinden. Het is de moeite waard om een bezoek te brengen want in het voorjaar bloeien er stinzenplanten. Ook de slangenmuur is het bezichtigen waard. De twee gebogen sierpaviljoens dichtbij de toegangspoort, zijn opvallende elementen in het park.
Tot 2017 was in het Huis te Manpad de stichting Kastelen, Buitenplaatsen en Landhuizen (sKBL) gevestigd. Deze stichting verhuisde begin 2017 naar Doesburg.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Dessing, René W.Chr.; De Amsterdamse buitenplaatsen. Een vergeten stadsgeschiedenis. Kennemerland, Gooi, 's-Graveland, Vecht, Angstel, Amstel. Utrecht, Matrijs, 2015; p. 136 -.

Guillermo, Jorge, Landhuizen en kastelen in Nederland, Bussum, 1994, 2e dr., p. 153.

Tromp, Drs. Heimerick , en Drs. Toïta Henry-Buitenhuis, Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, 1991, p. 173.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Huis te Manpad Dossier

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.