Jacob van Ruisdael: Bleekvelden bij Haarlem

Zicht op Haarlem

Het schilderij Gezicht op Haarlem met bleekvelden werd in 1949 aangekocht door het Kunsthaus in Zürich, waar het nog steeds te zien is. Het schilderij is 55 centimeter breed en het heeft een hoogte van 62 centimeter. Jacob van Ruisdael schilderde Haarlem met een imposante wolkenlucht. De wolken zijn op de bovenstaande afbeelding slechts gedeeltelijk te zien, want ik wil u meer vertellen over de bleekvelden, die Jacob van Ruisdael vanuit de duinen bij Overveen op de voorgrond schilderde.

Gewild thema

Jacob van Ruisdael schilderde verschillende versies van dit gezichtspunt, want het was een gewild thema. Ook het Rijksmuseum in Amsterdam en het Mauritshuis in Den Haag bezitten een vergezicht op Haarlem met bleekvelden van Ruisdael, maar de versie in Zürich is de fraaiste van het drietal, want op dat schilderij is ook het water goed te zien dat voor het bleken nodig was. Het is de fraaiste compositie van het drietal.

Bleekvelden

Op grote percelen buiten de stadsmuren legde men in de zeventiende eeuw weides voor het bleken aan. Het gras op deze weides werd kort gehouden. Daar werden de linnen doeken gebleekt. Men had al vroeg de kracht van zuurstof bij het bleken van linnen ontdekt. Na het wassen in een beek was het linnen meestal nog wat gelig. Het werd frisser en bleker door het te drogen te leggen op de weide. Er is een wetenschappelijke verklaring: onder invloed van de zon werden zuurstofatomen gevormd die zich bonden aan het vuil. Er trad een proces in werking, dat vergelijkbaar was aan het bleken met waterstofperoxide. Het linnen kreeg hierdoor een frisse geur en witte kleur.

Jacob van Ruisdael

Jacob van Ruisdael (1628-1682) was de zoon van de lijstenmaker Isaack van Ruysdael en een neef van de landschapsschilder Salomon van Ruysdael. Jacob van Ruisdael trad in 1648 toe tot het Haarlemse Sint-Lucas schildersgilde. Hij werkte tot 1956 in Haarlem, maar maakte in deze jaren ook enkele reizen. Zo bezocht hij in 1653 Bentheim. Jacob van Ruisdael verhuisde rond 1656 naar Amsterdam. Waarschijnlijk keerde hij aan het eind van zijn leven terug naar Haarlem. Hij werd daar op 14 maart 1682 begraven in de Grote of Sint-Bavokerk.

Openluchtmuseum

U kunt in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem zien hoe het wassen en het bleken gebeurde. De blekerij van Gehrels werd steen voor steen afgebroken in Overveen en in 1938 herbouwd op het museumterrein aan de Schelmseweg in Arnhem.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. Jacob van Ruisdael: Bleekvelden bij Haarlem staat ook in 'Impressies' een bundel over kunst en kunstenaars van Ruud van Capelleveen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.