Stemmingsbeelden van Nicolaes Berchem

Schilder van landschappen uit Haarlem

Nicolaes Berchem stoffeerde zijn schilderijen met figuren uit de Bijbel en de mythologie. Zijn werken worden daarom ook wel pastorale landschappen genoemd. Nicolaes Pietersz Berchem (1620-1683), een zoon van de uit Vlaanderen afkomstige stillevenschilder Pieter Claesz, werd gewaardeerd vanwege zijn trefzekere uitbeelding van mensen en dieren. Hij deed dat zo goed, dat hij regelmatig gevraagd werd door andere kunstenaars om ook hun landschappen te 'stofferen'. En zeg nou zelf: wat zou dit schilderij zijn, zonder de met veestapel dolende figuren.

Gefantaseerde heuvellandschappen

We zien een paar grote bergen in de verte. Hierdoor weten we dat deze voorstelling zich niet in Nederland afspeelt. Nicolaes Berchem was een productieve italianiserende landschapsschilder. Hollandse schilders maakten in de zeventiende eeuw meestal een reis naar Italië, waar zij de landschappen en lichtvallen bestudeerden. Bij terugkomst schilderden zij gefantaseerde heuvellandschappen met de typisch Italiaanse kenmerken. De Hollandse italianisanten vinden we vooral in de plaatsen Amsterdam, Utrecht en Haarlem. De typische Italiaanse kenmerken namen ze van elkaar over. Ook Berchem keek veel af bij collega's, want hij heeft dit land waarschijnlijk nooit bezocht.

Haarlem

Nicolaes Berchem woonde en werkte in Haarlem, de stad waar zijn vader Pieter Claesz zich omstreeks 1621 vestigde. Hij werd in 1622 in deze stad geboren. Na een leerperiode bij zijn vader volgde hij een opleiding bij Jan van Goyen, Nicolaes Moeyaert, Pieter de Grebber, Jan Wils en Jan Baptist Weenix. Hij schreef zich op 6 mei 1642 in bij het Sint-Lucasgilde in Haarlem.

Italië

Lange tijd werd aangenomen dat Nicolaes Berchem Italië bezocht had. Volgens de Godefridus Johannes Hoogewerff (1884-1963) is Nicolaes Berchem nooit in Italië geweest. Als bewijs voor deze stelling voerde de kunsthistoricus aan, dat hij in de veronderstelde reisperiode geld ontving van het Sint-Lucasgilde voor het onderwijs aan de kunstenaar Willem Romeyn, Guillaem le Febre en Claes Symonsz. Schout. Berchem maakte in 1650 wel een reis naar Westfalen. Deze reis maakte hij waarschijnlijk met zijn vriend Jacob van Ruisdael. In Bentheim maakte hij een krijttekening van het kasteel. Het kasteel van Bentheim keerde later enkele keren als achtergrond terug in zijn landschappen.

Leven

Nicolaes Berchem werd op 13 januari 1645 lid van de Nederduitse Gereformeerde Kerk. Op 2 oktober 1646 trouwde hij met Catrijne Claesdochter de Groot. Het echtpaar kreeg vier kinderen, waaronder de latere schilder Nicolaes Berchem de Jonge. Nadat zijn eerste vrouw gestorven was, trouwde Berchem met de stiefdochter van Jan Wils. Nicolaes Berchem heeft enkele jaren in Amsterdam gewoond. In 1661 werd hij daar in een akte als inwoner gemeld. In het voorjaar van 1670 keerde hij terug naar Haarlem, maar enkele jaren later vestigde hij zich weer in Amsterdam, waar hij vanaf 1677 aan de Lauriergracht woonde. Hij overleed er op 18 februari 1683 en werd vijf dagen later begraven in de Westerkerk.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. Stemmingsbeelden van Nicolaes Berchem staat ook in 'Impressies' een bundel over kunst en kunstenaars van Ruud van Capelleveen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.