Stilleven van Pieter Claesz

Tonalist

De Haarlemse en Leidse schilders stonden tussen 1630 en 1640 bekend als 'tonalisten'. Bij deze tonalisten stond de esthetiek van het minimale centraal. De kleuren werden zodanig gekozen, dat zij goed bij elkaar pasten en er niet uitsprongen.

Eenvoud

De stillevens van de Haarlemmer Pieter Claesz vertonen steeds een variatie op een bekend thema: tegen een effen achtergrond staat een grote weelde aan drank en etenswaren uitgestald op een hoek van een tafel. Deze grote weelde werd heel precies geschilderd. Ook het tafelkleed met kreukels en vouwen werd met veel aandacht geschilderd. Het lijkt of de feestgangers even zijn weggelopen. Er rest voldoende om de appetijt bij de kijker op te wekken.
In latere schilderijen koos Pieter Claesz soms voor eenvoudiger ensceneringen. Boijmans Van Beuningen in Rotterdam bezit een stilleven van hem met een glas bier, een in moten gesneden haring en een broodje. Claesz schilderde dit 'Ontbijtje' in 1636. Dat schilderij is spectaculair, hoewel daar veel minder op te zien is dan op het hier boven afgebeelde 'Stilleven met kalkoenpastei' uit 1627.

Materie

Het schilderen van glas was een specialiteit van Pieter Claesz. Hij was een groot schilder van materie, maar hij was niet zo bedreven in het weergeven van fruit. Daarom komt fruit niet zo vaak voor op zijn schilderijen. Als de opdrachtgever er om vroeg of de voorstelling versterkt kon worden door fruit, dan schakelde Claesz een andere kunstenaar in om de vruchten te schilderen. Claesz zou hiervoor herhaaldelijk een beroep hebben gedaan op Roelof Koets (1592-1654), een specialist in het vervaardigen van het vruchtenstilleven.

Leermeester

Over het leven van Pieter Claesz weten we weinig. Pieter Claesz kwam net als Frans Hals uit Vlaanderen. Hij werd omstreeks 1596 geboren in Berchem bij Antwerpen. Hij vestigde zich in 1621 in Haarlem. In deze stad trouwde hij en werd zijn zoon Nicolaes Berchem geboren. Nicolaes schilderde vooral landschappen. Pieter Claesz specialiseerde zich in stillevens en stond bij het Haarlemse Lucas-gilde bekend als een uitstekende leraar. Evert van Aelst, Christian Berentz, Floris van Dyck, Floris van Schooten en Jan Jansz Treck kozen Claesz als leermeester. Pieter Claesz werd op 1 januari 1661 in Haarlem begraven.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. Stilleven van Pieter Claesz staat ook in 'Uit de kunst' een bundel over kunst en kunstenaars van Ruud van Capelleveen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.