Sint-Servaasbrug in Maastricht

Romeinse tijd

In de Romeinse tijd werd Maastricht onder meer Mosae Trajectum genoemd. De nederzetting lag op de heirbaan tussen Keulen en de huidige havenstad Boulogne-sur-Mer in Frankrijk. De oorsprong van de naam Maastricht verwijst naar een plaats waar men de rivier de Maas oversteekt. De Romeinen bouwden er een brug. De Romeinse geschiedschrijver Tacitus (50-116 n. Chr.) maakte als eerste melding van de brug bij Maastricht. Het Romeinse bouwsel stortte in 1275 in terwijl er een processie overheen trok.

Oudste stenen brug van Nederland

De restanten van de Romeinse brug werden aan het begin van de negentiende eeuw gevonden, maar men zocht niet verder. De bewering van de historicus Goossens bleef theorie tot men halverwege de jaren zestig van de twintigste eeuw vele Romeinse stenen en sculpturen opbaggerde uit de Maas. De Romeinse brug lag honderd meter ten zuiden van de middeleeuwse Sint-Servaasbrug; de oudste stenen brug van Nederland. De romanticus Govert Derix beschreef het zo: "Wie de huidige Sint-Servaasbrug oversteekt van Maastricht naar Wyck of van Wyck naar Maastricht, kan nog altijd voelen hoe er twintig eeuwen geschiedenis in de lucht hangen. Alsof de Romeinen de stad nog maar pas verlaten hebben."

Middeleeuwen

Omstreeks het jaar 1000 kende Nederland nog geen steden. In de middeleeuwen ontstond een fijnmazig netwerk van handelsroutes. De agrarische samenleving ontwikkelde zich langzaam naar een samenleving met grotere concentraties huizen. De steden ontstonden vooral op plaatsen waar handel plaatsvond. Ze vormden knooppunten in het netwerk van handelswegen. Ook Maastricht lag op een kruispunt van handelswegen en groeide in de middeleeuwen uit tot een belangrijke stad. In 1284 werd de tweeherigheid van Maastricht bekrachtigd. De grensstad viel onder het gezag van de hertog van Brabant en de prins-bisschop van Luik. "De bevolking die viel onder de rechtspraak van de Duitse koning liet zich dopen in de Sint-Servaaskerk; de andere groep viel onder Luiks bewind en bezocht de Onze-Lieve-Vrouwekerk," schreef Govert Derix.

Stratenplan

Van de middeleeuwse verdedigingswerken van Maastricht is weinig overgebleven. Alleen de Helpoort spreekt tot de verbeelding. Verder verwijzen alleen de straatnamen nog naar de verdedigingswerken en de dertien poorten uit de middeleeuwen. De middeleeuwse brug over de Maas is genoemd naar de heilige Sint Servaas. Hij zou in de vierde eeuw in Rome tijdens een visioen de sleutel van de hemelpoort hebben ontvangen van Petrus. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de bisschopsstad Maastricht deze heilige als sleuteldrager uitkoos als stadspatroon en naamgever voor de brug.

Sint-Servaaskerk

Ook een belangrijke kerk in Maastricht kreeg de naam van Sint Servaas. In deze Sint-Servaaskerk herinnert veel aan de heilige. De boogsculptuur van het Bergportaal beeldt de stamboom van Servaas uit als afstammeling van Christus. De heilige is waarschijnlijk niet betrokken geweest bij de kerstening van de Limburgers. Misschien is het geloof in Servaas, of Servatius, voortgekomen uit de Romeinse cultus van godenverering. Opgravingen bij de Onze-Lieve-Vrouwekerk wijzen erop dat op de plaats van de huidige basiliek vroeger een Romeinse tempel stond. De schedel van Servaas wordt in Maastricht bewaard. Dit relikwie bevindt zich in een borstbeeld uit de elfde eeuw. Een groot deel van zijn gebeente wordt in tijden van nood bij de traditionele Heiligdomsvaarten meegedragen in een 'noodkist'.

Processie

Deze kist wordt met andere relikwieën tijdens de Heiligdomsvaart door de straten van Maastricht gedragen. De Sint-Servaasbrug wordt door de processiegangers angstvallig gemeden. De tocht begint op het terrein van de Tapijnkazerne aan de Hubertuslaan en gaat dan via het Onze Lieve Vrouweplein, de Markt en het Vrijthof naar het Vagevuur.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Limburg

Limburg

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.