Milton Friedman (1912-2006)

Amerikaanse econoom

Milton Friedman was een voorvechter van vrijemarktkapitalisme en een beperkte overheid. Friedman zag wel een belangrijke taak voor de centrale bank. Deze bank moest de groei van de geldhoeveelheid in de hand houden. Jaarlijks mocht deze slechts beperkt groeien. Friedman ontving in 1976 de Nobelprijs voor Economie.

Vrijemarkteconomie

De econoom Friedman was de belangrijkste voorvechter van de vrijemarkteconomie. Zijn boek 'Free to choose' werd een bestseller. Hij beïnvloedde politici als Ronald Reagan en Margaret Thatcher. Met de komst van het liberalisme in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië groeide de wanverhouding tussen arm en rijk. De rijken werden steeds rijker en de armen steeds armer. Het graaien begon: de bonuscultuur kwam tot leven. Het zelfreinigende vermogen van de financiële markten bleek beperkt. Overheden grepen tijdens de kredietcrisis in 2008 in om een totale ineenstorting van de wereldeconomie te voorkomen. Friedman hield te weinig rekening met het egoïsme in de mens.

Finale

Milton Friedman overleed op 16 november 2006 op 94-jarige leeftijd na een hartaanval. Hij maakte de 'grande finale' van het liberalisme met de kredietcrisis of bankencrisis in 2007 niet meer mee. Als de regeringen van de belangrijkste industrielanden niet hadden ingegrepen zou Friedman uiteraard gelijk hebben gekregen en zou de wereldmarkt zichzelf hebben hersteld. Er zou een crisis zijn ontstaan, die de vergelijking met de jaren dertig ruimschoots zou hebben doorstaan. Het betalingsverkeer zou tot stilstand zijn gekomen en we zouden in de Westerse wereld zijn overgegaan tot prehistorische ruilhandel.

Alleen geld telt

Het ingrijpen door de overheden tijdens de kredietcrisis stond haaks op de ideeën waarvoor Milton Friedman in 1976 met de Nobelprijs voor Economie werd onderscheiden. De overheid zou zo min mogelijk moeten ingrijpen. Friedman erkende wel dat de markten niet perfect zijn, maar meende dat vrije imperfecte markten betere resultaten leverden dan het handelen van bureaucraten. 'Only money matters', alleen geld doet ertoe, vormde de basis van zijn denken.

Levensloop

Friedman werd op 31 januari 1912 geboren in New York. Zijn ouders waren joods-Hongaarse emigranten. Hij studeerde in 1933 af als econoom aan de Universiteit van Chicago. In 1946 werd hij benoemd als hoogleraar aan deze universiteit. Milton Friedman propageerde vanaf het begin van de jaren zestig het vrijemarktdenken. 'Capitalism and freedom' (1962) maakte, mede door de tijdgeest in de jaren zestig en zeventig, weinig indruk. In de tweede helft van de jaren zeventig kwam een kentering. Friedman begon naam te maken als theoreticus van het monetarisme, waarmee hij een antwoord formuleerde op de theorieën van John Maynard Keynes.

Geldschepping

Keynes legde de nadruk op bestedingen. Friedman zag geldschepping als de belangrijkste economische factor. Keynes zag een belangrijke rol voor de overheid. Friedman niet.
In de theorieën van Milton Friedman werd ook te weinig aandacht geschonken aan milieu aspecten. Onbeperkte groei en welvaartstoename zou uiteindelijk ten koste zijn gegaan van ons leefmilieu. Het is niet verwonderlijk dat juist de Verenigde Staten van Amerika, waar het vrijemarktdenken de politiek overheerst, grote weerstand bestaat tegen het beperken van milieuschade.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over Economie

Economie
Overzicht Economie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.