Marie Antoinette van Oostenrijk (1755-1793)

Executie op de Place de la Révolution

Marie Antoinette van Oostenrijk was de echtgenote van koning Lodewijk XVI van Frankrijk en door dit huwelijk koningin van Frankrijk. Haar leven eindigde op 16 oktober 1793 onder de guillotine op de Place de la Révolution.

Wenen

Marie Antoinette werd op 2 november 1755 geboren in de Hofburg in Wenen. Zij was een dochter van keizer Frans I Stefan en keizerin Maria Theresia van Oostenrijk. Haar vader overleed in 1765 onverwacht aan een beroerte. Zijn dood was een grote schok voor de familie, die twee jaar later ook nog geteisterd werd door de pokken. De oudste broer van Marie Antoinette, Jozef, werd de nieuwe keizer van het Heilige Roomse Rijk. Na zijn troonsbestijging van Jozef werden enkele zussen van Marie Antoinette uitgehuwelijkt om de relaties met enkele landen te verbeteren.

Lodewijk XVI

Na lange onderhandelingen trouwde Marie Antoinette op 19 april 1770 bij volmacht met de Franse kroonprins Lodewijk. De kleine huwelijksceremonie vond plaats in Wenen. Na de plechtigheid werd Marie Antoinette naar de grens met Frankrijk gebracht, waar ze werd opgewacht door de graaf en gravin van Noailles. Een week later maakte Marie Antoinette voor het eerst kennis met haar echtgenoot, de latere koning Lodewijk XVI.

Versailles

Het ceremoniële huwelijk tussen Lodewijk en Marie Antoinette vond plaats op 16 mei 1770 in het kasteel van Versailles. Het paar kreeg vier kinderen: Marie Thérèse (1778-1851), Lodewijk Jozef (1781-1789), Lodewijk Karel (1785-1795) en Sophie Beatrix (1786-1787). Lodewijk volgde op 10 mei 1774 zijn vader op als koning van Frankrijk. Marie Antoinette werd koningin, maar werd niet gezalfd of gekroond. Deze ceremonie werd sinds Maria de' Medici niet meer uitgevoerd in Frankrijk. Koningin Marie Antoinette werd nooit echt populair bij de Fransen. Zij had geen grote belangstelling voor politiek of cultuur. Marie Antoinette kon zich moeilijk concentreren en las daarom geen boeken. Zij was zeer modebewust en keek niet op geld.

Diamanten-halssnoeraffaire

Het grootste schandaal waarbij zij betrokken was wordt de Diamanten-halssnoeraffaire genoemd. De Franse juweliers Böhmer en Bessange hadden jarenlang diamanten verzameld voor een halssnoer dat koning Lodewijk XV aan zijn maîtresse Madame du Barry wilde schenken. Na de plotselinge dood van Lodewijk in 1774 boden de juweliers het geschenk aan Lodewijk XVI aan als geschenk voor Marie Antoinette. De koningin weigerde het geschenk. Vervolgens werd kardinaal Lodewijk René Eduard de Rohan door gravin Jeanne de la Motte-Valois verleid tot een briefwisseling met de koningin. Lodewijk René Eduard de Rohan trachtte daarmee invloed aan het Franse hof te krijgen. De brieven van de kardinaal werden echter beantwoord door de door gravin Jeanne in stelling gebrachte Réteaux de Vilette. Het kwam tot een afspraak in de tuinen van Versailles. De nietsvermoedende kardinaal ontmoette echter de toneelspeelster Mademoiselle Leguay. De Rohan had niets in de gaten.

Anti-monarchistische stemming

Ondertussen had de kardinaal wel geld gegeven aan Jeanne de la Motte-Valois. Daarmee had ze zich in de hogere regionen van Parijs begeven en had ze menigeen overtuigd dat ze een gunsteling van koning Marie Antoinette was. Ook de juweliers Böhmer en Bessange vernamen dit. Het halssnoer zou via een tussenpersoon aan Marie Antoinet geleverd worden. René Eduard de Rohan zou voor de betaling zorgdragen. De kardinaal kon echter niet aan zijn verplichtingen voldoen, waarna de firma Böhmer en Bessange zich rechtstreeks wendde tot Marie Antoinette. De koningin verklaarde dat zij het halssnoer nooit besteld had. René Eduard de Rohan, Jeanne de la Motte-Valois en enkele anderen werden gearresteerd. Tijdens het proces keerde een deel van de publieke opinie zich tegen de koningin terwijl haar geen blaam trof. Het schandaal bracht het aanzien van de monarchie echter ernstige schade toe. Dit zorgde mede voor de anti-monarchistische stemming, waardoor de Franse Revolutie kon plaatshebben.

Revolutie

Na de Franse Revolutie werd de koninklijke familie in augustus 1792 gearresteerd en overgebracht naar Tour du Temple in Parijs. Er volgde een proces en een veroordeling van Lodewijk XVI. De koning werd op 21 januari 1793 terechtgesteld. In oktober 1793 begon de rechtszaak tegen Marie Antoinette, waarin zij onder meer van samenzwering tegen de Franse Republiek werd beschuldigd. Marie Antoinette werd schuldig bevonden en ter dood veroordeeld.

Executie

Marie Antoinette op 16 oktober 1793 naar de guillotine gebracht. Haar haren waren afgeknipt, zodat de valbijl niet gehinderd zou worden. Langs de route van Tour du Temple naar de Place de la Révolution stonden veel mensen. Jacques-Louis David maakte een snelle schets van Marie Antoinette toen zij op weg naar het schavot de Rue du Faubourg-Saint Honoré passeerde. Op de Place de la Révolution stond de guillotine. Nadat haar hoofd gevallen was bracht men haar lichaam naar het kerkhof van de Madeleine, het huidige Square Louis XVI, waar ook Lodewijk XVI begraven was. Lodewijk XVI en Marie Antoinette werden na de Restauratie in opdracht van Lodewijk XVIII herbegraven in de Kathedraal van Saint-Denis. In deze kerk plaatste men in 1830 een monument voor Lodewijk XVI en Marie Antoinette van de kunstenaars Edme Gaulle en Pierre Petitot. Op de plaats van het oude kerkhof Madeleine stichtte Lodewijk XVIII de boetekapel Chapelle Expiatoire.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: Koningshuis Spanje

Koninklijk Huis
Koningshuis Frankrijk
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.