Monument Schelde Vrij in Antwerpen

Afschaffing Scheldetol

De sluiting van de Schelde aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog was zeer nadelig voor de handelaren in Antwerpen. De laatste resten van deze tol werd door België in 1863 afgekocht. Tien jaar later besloot het liberale stadsbestuur van Antwerpen tot oprichting van een monument: Monument Schelde Vrij.

Monument

Het stadsbestuur van Antwerpen georganiseerde een ontwerpwedstrijd voor de oprichting van een monument ter herinnering aan het einde van de sluiting van de Schelde. Deze werdstrijd werd gewonnen door Jean-Jacques Winders (1849-1936). Deze architect ontwierp een kolossaal monument. De symbolische sculptuur werd twintig meter hoog en werd voorzien van een beeld van de zeegod Neptunus die water spuwt door een gebroken ketting.

Beelden

Daarboven rijst een soort obelisk op, met aan drie zijden namen en portretten van personen die in de loop der eeuwen betrokken waren bij de vrijmaking van de Schelde: Karel Rogier, baron August Lambermont en Marnix van Sint-Aldegonde. Jean-Jacques Winders kreeg hulp van enkele beeldhouwers. Louis Dupuis ontwierp de leeuwen en de medaillons. Jacques De Braekeleer maakte de beelden van Neptunus en Mercurius en beeldhouwer Frans Floris was verantwoordelijk voor een schrijvend figuurtje.

Marnixplaats

De twintig meter hoge beeldengroep staat op de Marnixplaats in de Antwerpse wijk Het Zuid, waar veel straatnamen verwijzen naar de strijd tegen de Spaanse overheersing of de vrijmaking van de Scheldetol. Jean-Jacques Winders bouwde in 1882 vlakbij de Marnixstraat zijn eigen woonhuis. Hij ontwierp dit woonhuis in de Tolstraat in de neo-Vlaamse-renaissancestijl.

Marnixstraat

Het pand, inclusief het door Winders ontworpen interieur, wordt nu beschermd als monument. De voorgevel van zijn huis in de Marnixstraat werd versierd met ornamenten, waaronder bas-reliëfs en muurakers. De architectenwoning van Jean-Jacques Winders, het fraaiste pand aan de Tolstraat, wordt ook wel de Passer genoemd. Aan de bovenzijde steekt de architect zijn stenen hoofd uit de gevel. Het beeld kijkt naar het Monument Schelde Vrij. Helemaal boven op dit monument staat Neptunus die zijn drietand omhoog houdt. Vandaar dat de Antwerpenaren het Monument Schelde Vrij ook de uitvinder van de vork noemen.

(Dit artikel kwam met hulp van Frits Schetsken tot stand)

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis van België

België

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.