Charley Toorop (1891-1955)

Nederlandse kunstenares

De Nederlandse kunstenares Charley Toorop was de dochter van de kunstenaar Jan Toorop. Ze kreeg hulp van haar vader. Hij liet voor haar in Bergen een atelierwoning bouwen. Charley Toorop begon in een expressionistische stijl. Later schilderde Toorop arbeiders, boeren, landschappen en stillevens in een realistische stijl.

Jeugd

Charley Toorop werd op 24 maart 1891 geboren in Katwijk aan Zee als Annie Caroline Pontifex Toorop. Zij was de dochter van kunstenaar Jan Toorop en Annie Hall. Voordat zij in 1910 besloot voor een loopbaan in de beeldende kunst, studeerde Toorop zang en viool. Op achttienjarige leeftijd ontmoette ze de filosofiestudent Henk Fernhout, waarmee ze in 1912 trouwde.

Expressionisme

Het vroege werk van Charley Toorop kwam onder invloed van het expressionisme tot stand. Grote voorbeelden waren de schilders van Der Blaue Reiter, zoals Wassily Kandinsky, wiens werk zij in 1912 zag op een tentoonstelling in Nederland. In deze periode schilderde Toorop vooral landschappen, portretten en zelfportretten. Een grote tegenslag was het mislukte huwelijk met de drankzuchtige Henk Fernhout. Charley Toorop stond er met drie kinderen in 1917 alleen voor, maar werd door haar vader Jan Toorop gesteund. Hij liet voor haar in het Noord-Hollandse Bergen bijvoorbeeld een woning met atelier bouwen: de atelierwoning 'De Vlerken' aan de Buerweg 19 in Bergen.

Realisme tijdens crisisjaren

Haar woning in het Noord-Hollandse Bergen werd een ontmoetingsplaats voor schilders en schrijvers. De kunstenaar Leo Gestel en de dichter Adriaan Roland Holst behoorden tot haar vriendenkring. Rond 1930 veranderde de schilderstijl van Charley Toorop in een expressief realistische stijl, waarin ze vooral arbeiders, boeren en gewone mensen afbeeldde.

Westkapelle

Charley Toorop werkte ook regelmatig in Zeeland. Ze logeerde in hotel 'De Valk' in Westkapelle. In deze plaats tekende en schilderde ze vooral boeren, landarbeiders en dijkwerkers. Deze mensen waren nog echt met elkaar en de aarde verbonden, meende de kunstenares. Het hotel werd in 1944 verwoest, maar Charley Toorop bleef elk jaar terugkeren naar Westkapelle. In een schuur aan de Kloosterstraat richtte ze haar atelier in. Daar schilderde ze vooral stillevens. In 1955 bracht ze voor het laatst een bezoek aan Westkapelle.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog schilderde Charley Toorop een aantal indrukwekkende schilderijen, die met name de ellende van de gewone man of vrouw onder het oorlogsgeweld verbeelden. Voorbeelden hiervan zijn 'Clown bij de ruïnes van Rotterdam' (1941) en 'Arbeidersvrouw tussen ruïnes' (1943).

Drie generaties

Na de Tweede Wereldoorlog schilderde Charley Toorop het grote familieportret 'Drie generaties', waarop drie generaties schilderende Toorops te zien zijn: naast zichzelf zijn hierop haar vader, Jan Toorop, en haar zoon Edgar Fernhout te zien. Ze werkte jarenlang aan dit schilderij, want in 1949 werd ze getroffen door een attaque. Bovendien had haar zoon niet altijd zin om model te staan. Het schilderij met de drie generaties Toorop werd in 1950 voltooid.

Belangrijke tentoonstellingen

Belangrijke overzichtstentoonstellingen van Charley Toorop vonden plaats in Arnhem, Utrecht en Stuttgart.

Overlijden

Charley Toorop overleed op 5 november 1955 in Bergen in Noord-Holland. In Westkapelle werd een monument opgericht. Ter herinnering vernoemde de gemeente Amsterdam in 2017 een brug naar de kunstenares: de Charley Tooropbrug. Haar werk is te zien in de belangrijkste openbare collecties in Nederland, zoals het Kunstmuseum in Den Haag, het Kröller-Müller Museum in Otterlo en het Rijksmuseum in Amsterdam.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.