Witte de With (1599-1658)

Nederlandse admiraal

De Nederlandse admiraal Witte de With geldt als een de grootste zeehelden uit onze geschiedenis, maar hij stond ook bekend als een harde eerzuchtige man. Het heldendom van de admiraal wordt in tegenwoordige discussies overschaduwd door de mening dat hij zijn overwinningen te danken heeft aan onderdrukking en koloniaal geweld. Witte de With veroverde bijvoorbeeld met Piet Heyn de Zilvervloot.

Admiraal bij de VOC

Witte Corneliszoon de With werd op 28 maart 1599 geboren in Den Briel. In 1616 werd Witte de With kajuitsjongen bij Jan Pieterszoon Coen in Indië. Hij maakte snel carrière: in 1622 was hij al kapitein. Witte de With handhaafde de discipline zo streng dat in 1624 zes matrozen deserteerden naar het onbewoonde eiland Juan Fernández. In Zuid-Amerika werden nederzettingen aan de kust aangevallen. Na deze strooptocht voer de vloot over de Grote Oceaan voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) naar Ceram. Witte de With kwam in maart 1625 bij de Molukken aan. In twee maanden tijd vernietigde hij hier in opdracht van de gouverneur van Ambon systematisch de kruidnagelplantages van de lokale bevolking.

Tachtigjarige Oorlog

Witte de With vocht tijdens de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje bij de admiraliteit van de Maze. De aanval van Piet Hein op de Zilvervloot maakte Witte de With mee als kapitein. In 1637 werd Witte de With benoemd tot vice-admiraal van Holland en West-Friesland. Maarten Tromp werd als luitenant-admiraal benoemd. Met Maarten Tromp vocht Witte de With in 1639 in de Slag bij Duins. Hij stuurde twee branders waardoor de Santa Teresa werd vernietigd. Witte de With werd hiervoor door de Staten-Generaal bedankt met een gouden ereketen met medaille.

Oorlog met Engeland

Witte de With maakte stormachtige jaren door. De Nederlanden waren in oorlog met Engeland gekomen. Dit resulteerde in verschillende zeeslagen. Witte de With trad als bevelhebber op tijdens de Slag bij Kentish Knock en onder Maarten Tromp in de Slag bij Ter Heijde. Hoewel Witte de With enkele keren als bevelhebber optrad kreeg hij na de dood van Maarten Tromp niet diens functie. Deze ging naar Jacob van Wassenaer. De With was wel een goede marineman, maar was moeilijk in de omgang. Witte de With werd gehaat door zijn ondergeschikten en had ruzie met bijna al zijn collega's. Falend optreden van anderen stelde hij regelmatig aan de kaak. Deze agressieve stijl toonde hij ook op zee in gevecht met de vijand. Alleen dankzij deze inzet en zijn grote bekwaamheid kon hij zijn positie bij de marine behouden.

Slag in de Sont

Witte de With sneuvelde op 8 november 1658 tijdens de Slag in de Sont tegen de Zweden. Hij waagde zich met zijn schip in ondiep water en kwam vast te zitten. Zijn schip was daardoor een gemakkelijke prooi voor de Zweden. Witte de With werd dodelijk gewond door twee musketkogels. Het lichaam van Witte de With werd later aan de Nederlanders gegeven, waardoor hij kon worden begraven in een praalgraf in de Laurenskerk in Rotterdam.

Herinnering

Witte de With was een symbool van de Nederlandse nationale trots. Hij werd na zijn dood geëerd als hoeder van het koloniaal bezit van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, maar wordt in deze eeuw net als andere admiraals en koloniale bestuurders steeds meer gezien als een 'foute held'. Het Witte de With Centrum voor Hedendaagse Kunst noemt zich sinds juni 2020 Kunstinstituut Melly.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.